Náttúrufræðingurinn - 1938, Page 44

88 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
.....
fjöll og sléttur, skógar og steppur, ís og eyðimerkur, ofið ám og
vötnum. Þrátt fyrir þessi mismunandi skilyrði er þó dýralífið mjög
fáskrúðugt, ekki sízt spendýralífið, ef það er þorið saman við dýra-
lífið í heitu löndunum, sem eg hefi nú lokið við að lýsa. Það er þó
tæplega rétt, að leggja sökina kuldanum á herðar, eða að kenna
óhagstæðri veðráttu um, hitt mun valda miklu meiru, að þessi lönd
jarðarinnar eru fyrst og fremst lönd hins menntaða manns, hvergi
er jörðin betur ræktuð en í Norður-Ameríku og Evrópu. Hin upp-
runalega náttúra hefir hvarvetna orðið að víkja sess fyrir græn-
um ökrum, byggðum og borgum, en það hefir auðvitað haft hin
róttækustu áhrif á dýralífið 1 þessum löndum.
Nú á dögum má skipta Norðursvæðinu í tvo mikla hluta, nýja
heiminn eða Norður-Ameríku annars vegar, og gamla heiminn hins
vegar; en fyrr á tímum hafa bæði þessi landflæmi staðið í sam-
bandi hvort við annað bæði yfir Atlantshafið og Kyrrahafið, og
verður á þann hátt bezt skýrt hið nána samræmi, sem er á dýra-
lífinu á öllu svæðinu, enda eru allir á það sáttir, að skoða þetta
víðlenda flæmi sem eitt svæði. Þó er, þegar öllu er á botninn hvolft,
dálítill munur á dýralífinu í gamla og nýja heiminum, einmitt
nægilega mikill til þess að réttlæta þessa skiptingu svæðisins í
gamla og nýja heiminn. Það er nú svo langt liðið, síðan að sam-
bandi varð slitið á milli gamla og nýja heimsins, að tönn tímans
hefir nú gert tvær tegundir, þar sem áður var ein, enda er það
ákaflega algengt, að eigi sé sama tegundin í báðum álfunum, Ev-
rópu og Ameríku, heldur sín tegundin í hvorri, en þær náskyldar.
Má þar til dæmis nefna, að eyrarrósin, sem hér vex, er amerísk
tegund, en sigurskúfurinn, sem einnig er til hér, og náskyldur
henni, er evrópisk. Þannig er líka brúni björninn, sem er algeng-
ur víðsvegar um Evrópu, ekki til í Ameríku, en í hans stað er þar
grái björninn. Annað, sem markar nokkurn mun á Evrópu og
Ameríku er það, að sunnan úr Nýja ríkinu, Suður-Ameríku, Mið-
Ameríku og Vestur- og Austur-Mexico ganga tegundir, sem ein-
kenna það svæði, norður í Bandaríkin; þannig til dæmis ýms poka-
dýr, en það markar greinilegri mun á milli gamla og nýja heims-
ins en annars væri. Nýi heimurinn er þannig ekki skörpum tak-
mörkum bundinn suður á bóginn, vegna þess að í hann blandast
tegundir að sunnan, en þar er öðru máli að gegna um gamla heim-
inn. Þar myndar Sahara öflugt vígi til suðurs, gegn Afríku, en
Himalajafjöllin mynda varnargarð gegn heitu löndum Asíu. Ein-
ungis í Kína, Arabíu og Sýrlandi blandast saman tegundir úr