Andvari - 01.01.1955, Side 43

andvabi
Magnús Gizurarson Skálholtsbiskup
39
kirkju Pétri postula. Draummaðurinn Jón Loptsson, höfðingi
Oddaverja, vitrast nú höfðingja Haukdæla, Þorvaldi Gizurarsyni,
og gefur honum til kynna, að vandinn um val eftirmanns Odda-
verjans Páls biskups hvíli nú á honum. Líklega hefur þetta verið
á meðal þeirra ,,hluta“, sem biskupinn mælti „fyrir þeim“ Þor-
valdi og Magnúsi, eftir vilja sínum. En frá því skýrir söguritar-
inn beint, að Ketill prestur Hermundarson, sem verið hafði þjón-
ustumaður Páls biskups fyrir andlát hans, „varðveitti at staðn-
um kór ok kennimenn" einnig eftir fráfall biskupsins. En þetta
þýðir, að Ketill prestur varð andlegur forráðamaður dómkirkjunnar
og kom í biskupsstað að þessu leyti fyrst um sinn eða svo lengi
biskupslaust var. Hér virðist vera átt við sama vald og Arnór Tuma-
son bauð Guðmundi biskupi Arasyni til sátta vorið 1211, er hann
hafði verið rekinn frá Llólum, en vildi, ,,að Guðmundur biskup
færi ekki á staðinn, svo að hann stýrði fleira en kirkju og tíðum“
(Bps. I. 502). Þetta boð þekktist Guðmundur biskup ekki. —
Sumarið 1212, eflaust á alþingi, var valinn til biskups Teit-
ur, sjöundi maður í beinan karllegg frá Agli Skallagrímssyni,
sonur Bersa Halldórssonar og Halldóru, dóttur Gizurar Halls-
sonar. Annars brestur heimildir um fortíð þessa biskupsefnis, en
sjálfsagt hefur hann verið lærður í Skálholti hjá þeim Þorláki
og Páli biskupum og sennilega einnig utanlands. Af einhverjum
ástæðum fór hann ekki utan samsumars til vígslu heldur sumarið
1213 og Þorvaldur móðurbróðir hans með honum. Þá tók og
Magnús Gizurarson við forráðum í Skálholti. Hversvegna hann
var ekki kjörinn biskup í þetta sinn, heldur þessi systursonur hans,
verður ekki vitað með vissu. Sennilega er samt ástæðan sú, að
Magnús hefur skorazt undan kosningu. Má ganga að því vísu,
að Guðmundur biskup hefði, eins og málum var háttað 1212,
skoðað það sem beinan fjandskap við sig, ef þessi fomi keppi-
nautur hans, móðurbróðir Kolbeins Tumasonar, hefði verið val-
inn biskup. Þá er og líklegt, að Páll biskup hafi látið það uppi
við vini sína fyrir andlát sitt, að þeir styddu eftir því sem verða
mætti að friði og sáttum. í sögu Páls biskups er því greinilega lýst,