Andvari - 01.01.1944, Page 65

andvabi
Magnús Stephensen og verzlunarmálin 1795-1816
61
er Jörgensen hafði safnað, hefði verið fluttar utan með öðrum
plöggum hans. Þá getur hann þess, að komið sé skip frá
Ameríku hlaðið vörum. Hafði Magnús lagt drög fyrir það vet-
urinn áður, er hann var í Björgvin. Var honum annt um, að
vel gengi öll skipti við Amerikumenn og vænti góðs af þeim
í framtíðinni. Vildi hann, að Norðlendingar sækti kaup við þá
til Reykjavíkur en hét að sjá mönnum fyrir flutningum sjó-
leiðis af Akranesi.28) Mun þetta hafa tekizt, því að síðar
leitaði kaupmaður sá, Cruft í Boston, er farminn átti, eftir leyfi
til að sigla hingað. En talið var, að farmur þessi hefði verið
liinn hezti og ódýrasli, er til landsins kom á ófriðarárunum.
Eftir að Magnús lét af stiptamtmannsstörfum, hætta af-
skipti hans af verzlunarmálum um liríð. Stóð svo til ófriðar-
Joka 1814, að Bretar ráku hér nolckra verzlun og svo Danir
°g gekk það sæmilega friðsamlega. En óhæg var verzlunin
og olli því dýrtið, er af ófriðnum leiddi. Þröngdi svo að kosti
landsmanna, að á árunum 1813—1815 fækkaði fólki í land-
inu um rúm tvö þúsund og var þó árgott og engar sóttir venju
treinur. En fjöldi manns svalt.
Eftir friðinn i Kiel, 14. jan. 1814, tók að sækja i sama horf
seni fyrr um hömlur á verzlun við ísland. Þó var nokkrum
ensltum verzlunarhúsum leyfð verzlun á íslandi á árunum
1814—-1815, meðan þau lyki gömlum reikningum við lands-
'Uenn. En með dræmingi voru leyfi þessi veitt og all-hörðum
Eostum. S umsögn Rentukammersins um eitt þetta leyfi er
skýrt fram tekið, að tilgangurinn með því að halda í ísland,
oi' Noregur gekk undan, hafi verið sá, að missa ekki gróðann
;i| verzlun landsins. Töldu Danir þetta því nauðsynlegra, er
'ikið og þjóðin öll var kafin fágætri fjármálaóreiðu, svo að lá
v'ð allsherjar gjaldþroti. Er hér ekki unnt að lýsa því, hvert
tjón ófriðarsukk Dana gerði íslendingum í verðfalli peninga
°g margháttaðri óreiðu annarri. En í stað þess að létta nú af
þeiin, var stjórnin ráðin i því að láta hina dönsku kaupmenn
halda áfram að reyta það sem reytt varð af þjóðinni. Fáum
mun hafa verið ljósara en Magnúsi Stephensen, livert þetta