Andvari - 01.01.1944, Side 66

62
Þorkell Jóhannesson
ANDVARI
stefndi, hve ranglátt þetta var og óhyggilegt. A. ni. k. hafði
hann vilja og framkvæmd til þess að mótmæla þessu, og var
honum þó ekki hægt um vik svo sem á stóð.
Eins og kunnugt er, hlaut Magnús ámæli og álitshnekki hjá
stjórninni vegna afskipta af Jörundarmálinu. Sýndi stjórnin
honum hug sinn með því að setja lítt merkan ungling,
Castenskjöld, í stiptamtmannsembætið 1810,20) er Trainpe fékk
embætti í Noregi. Bar stjórnin þó ekki meira traust til Casten-
skjölds en svo, að tveir menn voru skipaðir honum til að-
stoðar og var ráð fyrir gert, að þessi skipun skyldi haldast
a. m. k. 6 ár, áður Castenskjöld gæti vænzt þess að verða
reglulegur stiptamtmaður. Rak hann ómerkilega verzlun i
Reykjavík jafnframt því, sem hann gegndi æðsta embætti
landsins að nafninu,, og hafði litla virðing. Má nærri geta,
að Magnúsi sveið þetta sárt. Var þessi andúð gegn Magnúsi
því ómaklegri, er telja má það víst, að hann var jafnan full-
trúr Danastjórn. Hlaut hann og síðar fulla uppreist sinna mála
hjá stjórninni.
Árið 1815 sigldi Magnús Stepliensen til Kaupmannahafnar
bæði til þess að bera af sér sakir við stjórnina og svo til
þess að bera fram fyrir liana ýmsar tillögur, er snertu lög-
gæzlu og réttarfar i landinu. Tókust þau erindi vel. En jafn-
framt bar Magnús fram tillögur um verzlunarmálið. Var hon-
um ljóst, að nú var tækifæri lil þess að kveðja hljóðs fyrir
auknu verzlunarfrelsi við ísland, áður en böndin yrði að fullu
reyrð á ný eftir los það, er á þau komst á styrjaldarárunum.
En málið var í meira lagi viðkvæmt. Og sýnir það revndar
dirfsku Magnúsar og ósérplægni að beita sér nú fyrir þessu
viðlcvæma máli, ekki meiri hylli en hann liafði þá hjá ýmsum
ráðamönnum í stjórninni. Þess er ekki kostur að rekja hér til-
lögur Magnúsar mjög rækilega. En þær voru í stuttu máli
þess efnis, nð verzlunin skyldi gefin frjáls öllum þjóðum 1
Norðurálfu og Norður-Ameríku, að kaupmenn skyldi vera bú-
setlir á íslandi, að lausakaupmennska skyldi öllum heimil.
að atvinnu- og verzlunarfrelsi innanlands yrði aukið sem mest,
að verzlunarstaðirnir skyldi njóta jafnréttis, en höfuðkaup-