Andvari - 01.01.1913, Page 131

Samband Danmerkur og íslands 6!T
Hafa Danir og íslendingar hag af sambandi
þessu?
Þá er fyrst að taka fyrri spurninguna til íhug-
unar.
Ríkjasamband tveggja ríkja getur myndast af
eðlilegum ástæðum. Hér skulu tekin helzlu dæmin,
sem sýna slík ríkjasambönd.
I. Nýlendusamband. Samband það, sem tengir
heimaríkið og nýlendu þess saman, kalia ég ný-
lendusamband. í þessu efni má einkum benda á
Bretland og nýlendur þess. Dr. Knud Berlin befir
sagt, að sambandið milli Danmerkur og íslands ætli
að vera eins og sambandið milli Brellands og Kanada.
Hann heldur, að hér standi alveg eins á í öllu tilliti.
Bretland og Kanada öðru megin, Danmörk og ísland
hinu megin. En allir, sem hafa nokkra þekking í
þessu efni, vila, að þelta er mesta fjarstæða. Kanada
liefir aldrei verið fullvalda ríki. En Island var full-
valda ríki svo öldum skifti. Kanada var fyrsl ný-
lenda Frakka og síðan 1763 nýlenda Breta. En ís-
land var eigi njdenda Noregs og er eigi nýlenda
Danmerkur. Kanadaþjóðin er, þegar á lieildina er
litið, brezk þjóð. og verður það ávalt meir og meir,
eftir því sem aðrir þjóðtlokkar þar i landi taka upp
enska tungu, siði og venjur. Ríkismálið er ensk
tunga. En íslenzka þjóðin er eigi dönsk þjóð. ís-
lendingar hafa alveg sérstakt þjóðerni, mál (þjóð-
mál, bókmál, ríkismál), siði og venjur. Bretland er
örugt traust, ef Kanada þyrfti á trausti að lialda.
Og Kanada er góður styrkur, ef Bretland kæmist
í kröggur. Danmörk getur því miður eigi verið
íslandi örugt traust, og ísland er Danmörku enginn
styrkur.