Andvari - 01.01.1913, Side 163

Aukið landnám.
101
Þetta kann nú uð þj'kja örðugt viðfangs, eink-
um vegna þess, að mikill liluti landsins er orðinn
séreign einstakra manna, og altaf fer minkandi það
land, sem er þjóðareign, siðan farið var að selja
landssjóðsjarðir og kirkjujarðir.
Löggjafarvaldið á eigi hægt með að hlutast beint
til um slofnun nýbýla í landeign einstaklinga, án
þess að ganga of nærri eignarréttinum, eins og stend-
ur. En byrja mætti á þeim þjóðeignum, sem enn
eru til.
Tvent gæti löggjafavaldið gert, sem að líkindum
mundi haía mikla þýðingu fyrir þelta mál. En það er:
1. Að Ieggja slcatt á alla landeign. Fyrirskipa
mælingar á öllu gróðurlendi landsins og skattskylda
það. Auk þess að þá fengist fastur og varanlegur
tekjustofn fyrir landssjóð, mundi þessi skattskylda
leiða til þess að menn rumskuðust og hver og einn
færi að athuga, hve mikið land hann þyrfti og gæti
notað, og mætti þá svo verða, að margur j’rði feg-
inn að láta af liendi það land, sem hann hefði lítið
eða ekkert með að gera, lil þess að vera laus við
að borga af því skatt, og að þá fengjusl nýbýlisiönd,
með liægu inóti, án eftirgangsmuna. Þetta getur ekki
heyrt undir það að vera kúgun, heldur skynsamleg
ráðstöfun, sem kæmi því til leiðar, að farið yrði að
nota gróðurlendi landsins að fullnustu til ræktunar
og beitar. Það er áður bent á það, að frumgróður-
eiginleiki jarðvegarins liggur víða ónolaður, en þjóð-
félagið má ekki við því að hafa hans ekki not.
2. Löggjafarvaldið þyrfti að styðja með fjár-
framlagi, efnilega, fátæka menn, sem vilja stofna ný-
býli. Það getur verið álitamál, hve mikið það ætti
að vera. Mér virðist 2000 kr. hæfilegt. Annað þús-