Menntamál - 01.04.1937, Blaðsíða 20

14
MENNTAMÁL
fullorðinna manna, ábyrgra gerða sinna. Barnið er til
ákveðins aldurs algerlega óábyrgt lagalega, en miklu fyr
verður það að nokkru leyli ábyrgt siðferðilega. Uppeldið,
og þar á meðal refsingarnar, á að vekja og þroska ábyrgð-
artilfinningu barnsins, liæði gagnvart sjálfum sér og
öðrum.
Þegar refsa skal barni, koma aðallega eftirfarandi at-
riði til greina:
1) Upplag og skapgerð barnsins. Fíngerðu, viðkvæmu
og draumlyndu barni má t. d. ekki refsa á sama hátt og
sterklyndum ólmandasegg.
2) Undir hvaða atvikum brotið er framið. Það er
t. d. ekki sama, bvort barn befir leiðst út í eitthvað, án
þess eiginlega að vita nokkuð, hvað það gerði, eða hvort
það hefir fundið það upp af sjálfsdáðum, gert það vilj-
andi og án þess að vera livatt til þess af öðrum, eða hafa
haft fordæmi. Uppalandinn verður að gera sér far um
að skilja ástæðurnar fyrir því, hversvegna barnið framdi
brotið. Eftir atvikunum, sem liggja að yfirsjóninni, eftir
þeim hvötum, sem rekið hafa barnið til verknaðarins sem
og skapgerð þess og lundarfari, verður refsingin að breyt-
ast. Sama brotinu liæfir ekki alltaf sama refsingin.
3) Aldur og þroski barnsins. Tveggja til sex ára gömlu
barni hæfa ckki sömu refsingar og barni komnu undir
fermingu. Almennt má segja, að refsingar eigi að fara
minnkandi, eflir því sem aldur færist yfir barnið. Refs-
ingar eiga líka ekki aðeins að vera fátíðari með aldrinum,
heldur líka skipta þær um eðli og hlutverk. Með aldrinum
leggur barnið dýpri siðferðilegan skilning í refsinguna, þvi
eiga a. m. k. líkamlegar refsingar að leggjast smám sam-
an niður með vaxandi þroska þess. Við smábörn er oft
sjálfsagt að beita vægum likamlegum refsingum, en eftir
því sem barnið stálpast, verða þær æ varhugaverðari, og
ætti helzt aldrei að þurfa að beita þeim við stálpuð börn.
Á smábörn liefir refsingin oft engin siðferðileg áhrif,