Menntamál - 01.04.1937, Side 29

menntamál
23
til liræsni og spillingar. Það getur einhver fengið við próf
ágætiseinkunn í móðurmálinu, í stærðfræði, sögu eða
hverju sem er, eða fengið fyrstu verðlaun i þeim greinum.
En ef vér fréttum, að einliver nemandi liefði hlotið við
broítfcir sina úr skolanum ágætiseinkunn eða fyrstu verð-
taun í sannleiksást, góðu hjartalagi eða drengskap, mynd-
um vér hrisla raunalega liöfuðið yfir slíkri skaðsemdar
fjarstæðu. Til dugnaðs og framkvæmda geta verðlaun
livatt, en aldrei til sannra siðferðilegra verka.
I skólum eru verðlaun, sem veitt eru fyrir eitthvað,
oftast tengd við kappgirni, löngun lil hess að hera af fé-
lögum sínum með þvi aðeins að þeir, sem beztir eru,
hljóta verðlaunin. Þessi aðferð getur því hvatt nemendur
til dugnaðar, framsækni og metorðagirndar. Dugnaður-
inn og metorðagirndin eru ýmist bundin við það, að hera
af félögum sínum, vera þeirra mestur, stundum blandin
öfundssýki: némandinn vill engan liafa fyrir ofan sig og
hindrar þá oft keppinauta sína með öllum mögulegum
láðum. Þá hvetur og loflegur dómur kennarans, þótl af-
staða nemandans við aðra nemendur komi ekki til greina.
Nemandinn leggur venjulega mikið upp úr lofi kennar-
anna, sem hann álítur réttsýna dómara um verðleika þá,
sem um ræðir. Loks getur nemandanum þótt lieiður í
þvi, að hafa ráðið vel fram úr verkefnunum, sem lion-
nm voru fengin lil úrlausnar, án alls samanburðar við
aðra.
Ókostum samkcppni og verðlauna liefir oft verið lýst,
því að margir uppeldisfræðingar fordæma algerlega all-
ur uppeldisaðferðir, sem á þeim byggjast. Helztu atriði
þessarar gagnrýningar eru þessi:
1) Samkeppnin er fordæmd. Það á ekki að segja við
barnið: vertu duglegri cða meiri en Pétur eða Páll. Barn-
ið verður smám saman að læra að mæla sig ekki við aðra,
heldur við eigin framför, við sjálft sig. Það verður að
Sera allt sill bezta, leggja sig allt. fram, án tillits til hugs-