Menntamál - 01.12.1938, Blaðsíða 80
142
MENNTAMÁJ*
A?i liæfni barna til að tileinka sér tækni i þessum grein-
um er mjög mismunandi eftir einstaklingseðli.
Að almennar andlegan framfarir eru ekki i beinu hlut-
falli við framfarir í þessum tæknigreinum. Að ekki ber
að kenna þær, slitnar úr sambandi við þær grundvallar
liugmyndir, sem þær tivíla á og þjóna.
Að ekki er óbjákvæmileg nauðsyn að kenna þær á fyrsta
skólaári öllum börnum án undantekningar. Meiri hluta
barnanna er nauðsynlegt að iæi-a að tjá sig og' að öðlast
meiri orðaforða, áður en kerfisbundnar lestraræfingar
koma þeim að alvarlegum notum. Hagkvæmara er að
leggja grundvöll, sem gerir það kleift, að láta miklu fleiri
börn vinna með meiri Jiraða og Jjetri árangri.
Hin venjulega kennsluaðferð, leslur, þar sem byrjað
er á hljóðuuum og atkvæðunum er því elílri réttlætanleg.
Minnisstarfið sem leslurinn útheimtir stendur í sam-
Jiandi við sjónina. Sjónin er betur til jiess fallin en önn-
ur skynfæri að gefa oss til kynna viss höfuðeinkenni lilut-
anna. Þannig munum vér fjölda andlita, landslagsmynda
og Jduta, án þess að þékkja einstaka parta þeirra. Hæfi-
leiki þessi skapar skilyrði fyrir reiprennandi og hiklaus-
an lestur — timinn, sem augað þarf til að skynja seln-
ingu er alltof stuttur til þess að um það geti verið að ræða,
að sundurliða og greina livern einstakan staf.
Frá uppeldisfræðilegu sjónarmiði ber að stefna frá liinu
Jdutræna til Jiins sérliæfða, frá þvi einfalda lil liins
flóknara, frá liinu þekkta lil hins óþekkta. „Ég elska
mörnmu" er hlutrænna en „elska“ og einkum heldur en
„elsk“ eða „a“. Setningin i heild felur í sér hugmynd, sem
barninu er kunn. Þess vegna er verl að gera sér ljóst,
bvort einfalt en sérbæft alriði er ekki torveldara viðfangs-
efni fyrir barnið en margþætt en hlutrænt alriði. Hvort
myndi t. d. ekki auðveldara fyrir barn að þekkja járn-
brautarlest heldur en glugga úr járnbrautarvagni, eða
eimvagn heldur en skrúfbolta úr eimvagni o. s. frv......