Menntamál - 01.06.1955, Blaðsíða 37

MENNTAMÁL
99
og öðru því, er nota mætti til slíkra úrbóta. Lexíu-aðferð-
in hefur því orðið hendi næst í þessari grein sem öðrum,
en með þeim árangri, sem oft er engan veginn viðunandi.
Iðnir og samvizkusamir nemendur fást að vísu alltaf til
að glíma við stafsetningar-reglurnar (,,formúlurnar“), en
margir gefast upp við þær eða fást við þær óánægðir og
þreyttir. Verður þá úr þessu andlaust og ófrjótt strit, jafnt
fyrir kennara og nemendur. Námsleiðinn segir til sín.
Deyfð og drungi leggst yi'ir verkefnin, — og villurnar
„ganga aftur“ aftur og aftur.
Móðurmálskennslan hlýtur alltaf að vera höfuðnáms-
grein, enda er hún óhjákvæmileg undirstaða flestra hinna.
Stafsetningin er aðeins einn þáttur hennar, og alls ekki sá
nauðsynlegasti, þó að hún sé óhjákvæmileg að vissu marki.
Lesturinn, framsögn, stílagerð, — þjálfun hins lifandi,
skapandi máls, er miklum mun þýðingarmeiri. Væri illa
farið, ef bókstafa-staglið stæli frá æfingum í framburði
og ritleikni, beitingu talfæranna og hugsunarinnar til að
ná valdi yfir kostum málsins. Ég vil ekki segja, að svona
sé þetta, en af sumum er slíku fram haldið.
En hvað um það . . . Saísetningarnámið er illilega tíma-
frekt og torsótt. Og það má ekki verða óvinsælt meðal
skólanemenda, vegna þess að það varðar þó móðurmálið
okkar, „hið mjúka og ríka“. Hér verður að breyta um
vinnulag, hætta að verulegu leyti þessu hnoði og stimping-
um við reglur og „formúlur“, sem flestar eru svo með
undantekningum, geyma sér þetta a. m. k„ þangað til upp
kemur í unglingadeildir og miðskólabekki.
Reyndar þyrfti að létta lexíunáminu af á fleirum svið-
um, komast inn á frjálsari og lífrænni leiðir með nám og
störf í skólunum. Hraða- og hávaðamenning nútímans
hefur þegar valdið því, að nemendur okkar verða æ treg-
ari til að sinna yfirheyrslum og lexíunámi, nema beitt
sé við þá harðari aga en heppilegt er. Við munum ekki
geta tekið þessum vanda betur á annan hátt en þann að