Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1920, Blaðsíða 72

310
Ritsjá.
[ÍÐUNN
verið notuð sem eitthvert bitrasta vopniö i stjórnmála-
baráttu vorri við Dani og þar af leiðandi verið lögð mest
áhcrzla á skuggaliliðar hennar og skaðsemi fyrir land og
lýð. Af hálfu Dana hefir því hinsvegar verið haldið fram,
að íslenzka verzlunin hali yíir höfuð ekki verið einokuð
1602, heldur hafi hún fyrir þann tima mátt teljast einokuð,
hvort sem það hafi verið opinberlega (officielt) viðurkent
eða ekki; og hversu sem henni hafi annars verið hagað,
haíi tilgangurinn jafnan verið sá, að draga úr hinum skað-
legu afleiðingum hennar fyrir landsfólkið. (Sbr. Betænkning
afgiven af den dansk-isl. Kommission 1907), 112. bls. En um
þau viðfangsefni, þar sem skoðanamismunurinn er jafn
mikill, er afar erfitt að rita. Porleifur H. Bjarnason.
Magnús Helgason: Uppeldismál. Ulg. Sig. Kristjánsson,
Reykjavík 1919.
Síra Magnús mun vera hæfastur núlifandi manna til
þess að standa fyrir kennaraskóla, sakir lipurðar sinnar
og lægni og þeirra göfgandi áhrifa, sem hann hefir á nem-
endur sína. Annað mál er það, hvort hann muni ekki
skorta nokkur þekkingarskilyrði til þess að skrifa »upp-
eldisfræði«, þótt hann hafi kent hana nokkur ár eftir því
nær ótækum dönskum og norskum bókum.
Þessi bók tekur þeim bókum langt fram. Hún er skrifuð
á prýðilega góðu máli og eitthvað hlýtt og gott við hana
alla. Kallinn um vitsmunalíf manna er og all-góður og
ekkert verulegt að honum að finna, enda sá kaíli sálar-
fræðinnar, sem er bezt kunnur. En er hann kemur að til-
finningalifinu og viljalííinu, þá verður öll framsetningin
meira og minna af handahófi. Petta er nú nokkur vor-
kunn, þar sem rannsóknir á þessum sviðum sálarlifsins
hafa einmitt helzt farið fram á síðari árum. En hér hefði
mátt sýna fram á eðlilegt samhengi tilfinninga vorra og
tilhnciginga, svo og gefa mönnum töluvert ábyggilegar
leiðbeiningar um, hvernig göfga megi tilfinningar barna og
unglinga og sveigja livatir þeirra í samfelt kerfi göfugrar
skapgerðar. Og þetta skiftir auðvitað mestu máli í uppeld-
inu. Rrátt fyrir þetta er bókin góðra gjalda verð og vel
nolandi í liöndum manns eins og síra Magnúsar, sem er
svo ljúft að taka sér sjálfum fram í öllu góðu og réttu.