Kirkjuritið - 01.01.1944, Blaðsíða 20

14
Páll Porleifsson:
.lau.-Febr
starfs innanlands og g'engnr lieil að verki og samslilll í
baráttunni uni sinn dýrasta arf í nienningu og lífi. stend-
ur höllvun fæti i þeim risavöxnu átökum, sem nú eiga sér
slað, og lilutur liennar verður smár og háðulegur við
friðarboð að leikslokum. í hinum ferlegu stríðsátökum
nötrar allur heimurinn, svo að hriktir í hverju handi og
jafnvel forn stórveldi riða til falls. Hiutleysi smáþjóða
í fornri merkingu þekkist ekki framar. Þjóðernislegur
styrkur þeirra, lmgsjónaauðlegð og menning er mælt á
hárfína heimsvog og sérliver veila reiknuð þeim til falls
og hruns. Enginn efi er á, að vér íslendingar höfum um
margt nú undanfarið ekki þótl glöggir á leik við þetta
alheimstaflhoi’ð. Oss hefur hroslið gæfu lil stjórnarfars-
iegs samstarfs, menning vor þótt ótrausl og ekki sizt
meðferð vor á fjármunum fávísleg.
Heimspekingurinn Nietzsehe segir á einnm slað jjessi
eftirminnilegu orð: „Hér valt gull. hér lék ég mér að
gulli. í sannleika lék gullið sér að mér ég valt“. A
listrænan hátt er hér í fám orðum dregin upp nxynd af
viðskiptum manns og gulls. Ég efast um, að liægt væri
að segja sögn þjóðar vorrar síðustu ár á áhrifarikari
hátt en með þessum orðum. Hefir ekki hver einstakl-
ingur stigið fram á fætur öðrum til þess eins að gerast
þátttakandi í þessari leil að gullinu. Ein stétt á fætur
annari hefir risið upjj og heimtað sinn rélt á þessum
örlagaþrungna leikvangi. Á einhverjum ægiþrungnustu
tímum hlóðs og tára, sem yfir þessa jörð hafa gengið.
hefir íslenzka þjóðin lalið sér skvlt að safnast saman
á torgum eins og hörn í þeim eina tilgangi að liefja leit
þar að gulli sjá það velta. En sjá, áður en langt var
komið þeim leik, snerist liann við, gullið lék sér að
einuin einstaklingi á fætur öðum — hann valt. Pað
hrun birlist i ýmsum myndum, í vitfirrtri sóun fjár
muna, í vfirvofandi liruni atvinnuvega, í vaxandi stétta-
ríg og samtakaleysi þingflokka um lausn vandamála og
mörgu fleira. Allar þessar veilur hafa orðið öllum heim-