Kirkjuritið - 01.01.1944, Side 69

Kirkjuritið. Viðhorfið til kirkjunnar fyr og nú.
(53
á skóla- og fræðslumálin og' jafnvel fátækramálin hlaut
hið nána og lífræna samband prestanna við fólkið sjálft
að hiða verulegan hnekki. Að hinu sania hefur einnig
prestafækkunin og stækkun prestakallanna stuðlað. Hin
afarbágbornu launakjör höfðu það tvennt í för með sér,
að prestarnir urðu að sinna oft öðrum störfum en prests-
skapnum meira en hollt var, og höfðu oft ekki efni á að
afla sér sæmilegs hókakosts, svo sem breyttir tímar
kröfðu, og' í öðru lag'i hitt, að vegna þess, hve prestsstað-
an var lítt glæsileg fjárhagslega og prestssetrin sjálf
víða niðurnídd að byggingu og snauð að þægindum, þá
kusu hinir efnilegustu námsmenn fremur að stunda ann-
að nám en guðfræðisnámið, nám, sem gaf þeim réttindi
til betur launaðra embætta, en við þetta hlaut kirkjan
að bíða tjón, er hún ekki gat hoðið þau kjör, að úrvals
menn vildu vera i þjónustu hennar.
Fyrir öllu þessu er skylt að gjöra sér grein, ef kveða
á upp sanngjarnan dóm um kirkjuna, og hafa til hennar
réttlátt viðhorf.
Styrkur eða veilur hvers viðar og liverrar byggingar
koma þá fyrst verulega í ljós, er á reynir og ofviðri geisa.
A þessum tíma fara fellibyljir örlagaríkra atburða um
allan heim. Yfir vora þjóð gengur sterkviðri, svo að
þegar brakar og gnestur í mörgu tré i byggingu vors
litla þjóðfélags. Athugulir og hugsandi menn hafa þegar
komið auga á veilur og bresti í máttarviðum menningar
vorrar og óttast, að tjón og hrun kunni af að liljótast, ef
eigi er að gert í tima.
Menn finna það nú, sumir skýrt, en aðrir hafa það ó-
Ijóst á tilfinningunni, að menning vorri, siðgæði og' trú
er hætta búin, sem freista verður að bjarga frá. En
hverir eiga að bjarga? Sumir setja þar megin traust
sitt á stjórnmálaflokka og stjórnmálastefnur. En senni-
lega fer þeim mönnum fækkandi. Aðrir líta til skólanna,
sem mjög hafa auknir verið, efldir og' styrktir hina síð-