Kirkjuritið - 01.12.1972, Side 90

of þröngur og vildi rifna. Þetta kem-
ur fram í sögu Lárenziusar Hólabisk-
ups (B. I, bls. 847). Hann tók það
ráð að banna prestum að nota loð-
feldi til að vœgja serknum. Hefur
það sennilega stafað af erfiðleikum
á að útvega efni í önnur klœði. I
öðrum löndum var málið leyst með
því að sauma miklu víðara klœði
og með víðum ermum úr sama efni,
til að nota yfir loðfeldinn og því
kallaðist það superpellicium. Það
kallast hér rykkilín og hefur nœr
útrýmt serknum. Rykkilín er jafn sítt
og serkur, það er rykkt upp í háls-
mál bœði að aftan og framan. Rykki-
lín var áður ekki notað við messur,
heldur aðrar athafnir, svo sem tíða-
söng, skriftir, vitjun sjúkra, skrúð-
göngur o.s.frv. Á 13. öld var leyft að
nota rykkilín við sakramenti önnur
en messuna. Rykkilín hér á landi
hafa verið föst í formi. Aðalmunur
þeirra hefur verið sá, að mismikið
efni hefur verið lagt í þau. Stund-
um eru þau svo óhóflega víð, að
þrír menn eða fleiri gœtu staðið í
þeim. Þá verða þau miður snotur
og óþœgileg. Stundum tekst ekki að
fá góðan svip á ermarnar og stund-
um hafa þau blúndur, sem óprýða
þau. Ef sneitt er hjá þessum ágöllum
eru þau álitleg messuklœði. Á síðari
árum hafa sézt hér tvcer aðrar gerðir
rykkilína. Önnur er frá Danmörku
komin. Hið danska rykkilín er aftan
fyrir svipað hinu ísienzka, rykkt upp
í háls, en að framan er það slétt
og hneppt á misvíxl og minnir þeim
megin meira á vinnusloppa kjötkaup-
manna en messuklœði. Hin gerðin
er frá Englandi og Ameríku komin.
Það rykkilín er rykkt að aftan en
minna að framan. Það er ekki eins
vitt og hið íslenzka. Sérkenni þess
eru einkum ermarnar. Þœr víkka mjög
að framan og myndar sú víkkun
sepa, sem nœr niður um hné. Rykki-
lín þessi eru falleg, séu þau úr þunnu
og voðfelldu efni. Galli þeirra er sa,
að ermarnar eru ekki lausar við
sundurgerð.
Messuserkurinn á fleiri afkomend-
ur en rykkilínið, en ekki hafa þeir
þekkst hér á landi. Helzt þeirra er
ROCHETTA. Hún er lík rykkilíni, en
ncer ekki nema niður á hné og hefur
venjulega ermavídd, en er stundum
ermalaust. Hún var hluti af embœtt-
isbúningi erkibiskupa, kardinála o9
páfa. Einnig nota kórdrengir afbrigð'
hennar og margir kirkjukórar mot-
mœlenda. Hér á landi er hennar að-
eins getið í Hóladómkirkju fyrir siða-
skipti. Þeir, sem hana nota, klœðast
svörtum hempum undir henni.
Messuserkur er hvítur um öll vest-
urlönd og í koptísku kirkjunni, en 1
aursturkirkjunni (orþódoxu) getut
hann haft hvaða lit, sem vill.
Margt mœlir með þv!, að messu
serkur sé aftur upp tekinn, a.m
við hlið rykkilínsins.
Þessi skýring er gefin á merkingu
serksins: „Messuserkur hvítur, hœls'
ur og rúmur jarteinir góðlífi flek -
laust, er hann (prestur) skyldi ha,
til allsendis. Og er þv! serkurinn hvlt
ur og hœlsíður, en því er hann rurn|
ur, að sá er honum klceðist,
við rýmdu hjarta öll hin góðu
gjöra og góðlífi fága."
Þessi bœn fylgir messuserk: ■Þ'J0
mig, Drottinn, og hreinsa hjarta
k.
skal
verk
mitb
376