Jörð - 01.06.1943, Qupperneq 97

til þéss að gera slíkan hóp islenzkrár alþýðu að „marklitlu“ fyrir-
brigði! Ætli það væri ekki heldur sæmilegra að gera ráð fyrir,
að þegar slíkar samfylgdir eiga sér stað og svo almennar undir-
tektir meðal islenzkra kjósenda, þá sé það af því, að eitthvað al-
veg ákveðið vaki fyrir öllum þorra þeirra — þá sé m. ö. o. um
ósvikið og áhugaríkt almenningsálit að ræða?! Dómi þeim um
vanþroska íslenzks almennings, sem í ummælum yðar, hr. M. Á.,
felst, leyfi ég mér hér með að mótmæla liarðlega.
Þá er i grein yðar, lir. M.Á., talað í lítilsvirðingartón um atkvæða-
greiðsluaðferðina: hún notuð þar sem uppmálaður vesaldómur
handa „skoðanakönnun“ „Helgafells“ til að skína öndvert. Mér finnst
það nú bara ótíndur menntagorgeir, en hvorki menntað né gáfu-
legt að skrifa í þeim tón um atkvæðagreiðslu út frá þeirri for-
sendu, sýnilega, að hún sé alþýðleg, einföld og blátt áfram, en
ekki eftir nýjustu erlendum sérfræðiforskriftum. Skal i því sam-
bandi og minnt á (þó að það ásannist e. t.v. ekki hér), að það er
siður en svo algilt merki um menntun og gáfur (nema rétt til að
gera dálitinn gusugang með) að flytja inn stórþjóðaaðferðir til litt
aðhæfðrar notkunar við ólik skilyrði i voru landi.
Þér gefið í skyn, hr. M. Á., að „hinir aðspurðu" hafi verið „vald-
ir af algerðu handahófi“ (segið mér annars: í livaða tilefni notið
þér gæsalappir um hin síðar tilvitnuðu orð?). Sannleikurinn er sá,
að „hinir aðspurðu" voru yfirleitt alls ekki „valdir“. Á samfelldum
margra hreppa svæðum var sérhver kjósandi, er til náðist, að
spurður. í kaupstöðum var viðhaft stórt úrtak eftir stafrófsröð.
Kannski þér, hr. M. Á., viljið lá JÖRÐ, að hún skyldi ekki taka
landið allt fyrir til atkvæðagreiðslunnar?!
Dylgjur yðar um, að JÖRD hafi á óviðurkvæmilegan hátt nolað
sér fyrsta flutning „Helgafells" á hugmyndinni um „skoðanakönn-
un“, sýnir aðeins — segjum takmarkað imyndunarafl og getur e.
t. v. orðið því til nokkurrar skýringar, að þér, sem þýðið manna
mest og bezt, yrkið litið sjálfstætt. Hins vegar vænti ég, að þessar
linur verði hugmyndaflugi yðar sá aflvaki, er endast megi yður til
sjálfstæðs skáldskapar um JÖRÐ þegar í þessu hefti „Helgafells“.
Hvað kom yður, hr. M. Á., til að abbast upp á JÖRÐ? Ekki átti
„skoðanakönnuninni“ að vera nein meingerð í því, þó að vakinn
væri áhugi á almennri atkvæðagreiðslu að gefnum sérstökum, knýj-
andi og timabundnum tilefnum — af því tagi m. a. s„ sem yfirlýst
var uin, að „skoðanakönnunin“ mundi leiða hjá sér. Kannski þér
ætlið „Helgafelli" að taka sér fyrirmyndar gamlan stóðhest, er
ekki aðeins rekur alla aðra hesta frá hryssum sínum, heldur og
til vonar og vara úr öllum nálægum högum líka?
Virðingarfyllst — með þökk fyrir birtinguna.
Reykjavík, 20. Maj 1943. Björn O. Björnsson.
191
JÖRO