Prestafélagsritið - 01.01.1919, Blaðsíða 103

G. Skúlason: Altarissakramentið og notkun þess. 99
þáttinn i, að altarisgöngurnar eru komnar í það horf, sem
þær eru nú.
Ef vér lítum yfir sögu kristinnar kirkju, þá getum"vér
ekki neitað því, að kvöldmáltíðin á sér þar sorglega sögu.
Frá því í fornöld er hlaðið utan á hana allskonar kenn-
ingum, útlistunum og útskýringum, og það gengur hér
eins og svo oft endranær, að sjálfur kjarninn verður reif-
aður í svo miklar umbúðir, að hans naumast verður vart
fjTrir þeim. Og nær er mér að halda, að þegar altarissakra-
mentið var eins þýðingarmikið og raun varð á fyrir hinn
elsta kristna söfnuð, þá hafi höfuðástæðan verið sú, að þá
voru ekki kenningarnar og lærdómssetningarnar til þess
að varpa skugga á hana. Ekki vildi ég með þessu kasta
rýrð á kenningarnar. Þær eru í rauninni ekki annað en
viðleitni mannsandans til þess að gera sér grein fyrir eða
gera sér skiljanlegan þann sannleika, sem hann aðhyllist,
en þessar kenningar ganga of langt, þegar þær vilja blanda
sér saman við sannleikann sjálfan. Og þótt margir íhalds-
samir menn nú á dögum óttist afleiðingarnar af starfsemi
þeirra, sem vilja greina gamlar fræðisetningar frá trúnni
sjálfri, þá held ég samt, að enginn vafi geti verið á, að
jafnvel þeir allra íhaldssömustu hefðu verið taldir reglu-
legir byltingamenn af kirkjulegum leiðtogum fyrri alda.
Eða skyldi nokkur maður nú vera til, sem getur svo mik-
ið sem skilið eins mikið andlegt þröngsýni eins og það,
sem á sínum líma var þess valdandi, að kirkjan klofnaði
í tvent út af eklci mikilvægara atriði að vorum dómi, en
þvi, hvort nota ætti sýrt eða ósýrt brauð í kvöldmáltíð-
inni. Gætum vér ímyndað oss, að það nú á dögum gæti
valdið blóðugum bardögum, hvort kvöldmáltiðin ætti að
fara fram »sub una« eða »sub utraque«? Gætum vér hugsað
oss, að menn eins og Lúther og Zwingli, ef þeir væru
uppi á vorum dögum, létu leiðir sinar skilja út af kenn-
ingarágreiningi um eðli kvöldmáltíðarinnar? Eða gætum
’vér hugsað oss, að harðar deilur gætu risið upp um það
nú, hvort leyfilegt væri að nota t. d. berjasafa eða ein-