Eimreiðin - 01.12.1922, Síða 28

284
ALLIR ERUM VIÐ FRÆNDUR
EIMREIÐIN
vita, hverskonar blóð renni í æðum hans og hver sé hans
holdlegi uppruni. Fróðleikur þar uni mun oftast allmikill fyrir
hendi, en við verðum að rekja ættir okkar á annan hátt en
gert hefir verið. Við verðum að rekja ættirnar svo náið sem
auðið er; sleppa engum kunnum lið úr forfeðratalinu og varpa
hégómagirni og manngreinaráliti' á glæ.
Það hefir jafnan verið venja ættartöluritara að rekja karl-
legginn og helstu hliðargreinarnar, sem þeim hefir þótt mestur
matur í, en meginættin legið í þagnargildi. Ekki er þó þetta
sprottið af eintómri hégómagirni, fremur sökum vankvæðanna
á því að setja ættartölurnar fram. Margar tilraunir hafa verið
gerðar til að ráða bót á vankvæðunum, en engin þeirra hefir
náð takmarkinu, að því eg best veit. Ekkert ættartöluform yfir
framættir hefir ennþá rutt sér að fullnustu til rúms eða bætt
úr nauðsyninni. I síðari tíma ritum eru þær tíðast settar fram
með venjulegum frásagnarstíl, en honum oftast óvenjulega óljós-
um og leiðinlegum: Hans móðir var — hennar faðir var —
hans faðir var — o. s. frv. Eru þá sífeldar endurtekningar á
nöfnum og sömu orðunum óumflýjanlegar. Ef slíkar ættartölur
væru nákvæmar, liggur það í hlutarins eðli, að nær ókleift er
að fletta upp í þeim eða að fá yfirlit yfir þær, nema með fá-
dæma fyrirhöfn, en lakast af öllu er þó, að ómögulegt er að
setja þær fram á þennan hátt, ef nógu ítarlega er rakið, svo
nokkrum menskum manni verði skiljanlegt. Geta menn fljótt
gengið úr skugga um það, ef þeir gæta þess, að forfeður og
formæður hvers einstaklings eru þegar í 5. ættlið orðin 32, í
6. ættlið 64, í 7. ættlið 128, í 8. 256 o. s. frv.
Nærri lætur, að einstaklingar af núlifandi kynslóð eigi hver
um sig 512 forfeður og formæður á dögum Guðbrands bisk-
ups, segjum 1024 samtímis ]óni biskupi Arasyni og 2048 í
tíð ]óns lögmanns Sigmundssonar.
Það væri nógu gaman að sjá menn rekja ætt »upp á gamla
móðinn«, en að fullnustu, sem sé sleppa engurn lið úr, þótt
ekki væru það nema 6 fyrstu ættliðirnir. Mikla málsnild og
framsetningargáfu þyrfti til þess, en eg held samt, að lesand-
anum þætti ættfærslan ærið tormelt. I slíkri ættartölu yrðu
taldir 126 forfeður og formæður þess, sem ættin væri rakin
frá, og getur hver og einn gert sér í hugarlund, hve skil-