Eimreiðin - 01.07.1924, Page 123

e*mreidin
RITSJÁ
315
Allof oft er tyrfnin megineinkenni vísindalegra rita, enda er strembin
r|tsmíð og vísindaleg stundum talið eitt og hið sama i mæltu máli. En
l!'ið gagnar að moka vísindum á prent, ef doðrantarnir mygla niður hjá
bóksölum eða komast það lengst að standa gyltir í sniðum inni í bóka-
skápum, án þess að vera nokkurn tíma opnaðir. Þá fyrst er vísinda-
maðurinn fræðari, þegar honum tekst að koma árangri rannsókna sinna
Þannig út á meðal fólks, að allir hafi hans full not.
Með riti því, er að ofan greinir, hefur prófessor Nordal tekið sér
fyrir hendur að flytja það verkið, sem torskildast er og djúpúðgast í
fornum, norrænum fræðum, ,,-heim á bóndans bæ“, eins og hann kemst
slálfur að orði í formálanum, þannig skýrt og skilið, að allir eiga hér
eftir að geta haft þess sæmileg not. Völuspá er, eins og menn vita, fræg-
asta kvæðí Norðurlanda, og hafa margir fengist við að skýra það. Þess-
ar skýringar Nordals hafa það fram yfir allar aðrar, að hér er ekki að
e,ns rakinn ferill kvæðisins og textinn skýrður málfræðilega lið fyrir lið,
heldur er kvæðið jafnframt skýrt sáifræðilega, leitast við að skilja allar
aðst®ður þess, að kvæðið varð til og kryfja til mergjar trúarskoðanir
höfundarins. í raun og veru er með þessu hafin ný stefna í skýringum
fornrita vorra. Fiestir hafa látið sér nægja málfræðilegu skýringarnar, og
skeytt lítt um hina hlið málsins. Auðvitað er hér víða á veikum grund-
velli að byggja, þó færa megi góð og gild rök fyrir sumu, og fyrir það,
að efnið er tekið sálfræöilega, verður það margfalt hugðnæmara en ella
lt|nndi. Kaflann um skáldið, síðasta kaflann í ritinu, mun enginn lesa svo,
hann ekki auðgist að skilningi á andlegu Iífi forfeðra vorra um það
leVti er kvæðið varð tii. Auk þess færir próf. Nordal þar all-veigamikil
r°k að því, aö Völuspá sé ort á íslandi og af íslendingi, en um það hafa
*afnan verið skiftar skoðanir, hvar kvæði þetta sé ort.
Um einstakar málfræðilegar skýringar t sambandi við kvæðið má lengi
óeila og mun vafalaust verða áfram. En stór kostur er það, að höfund-
Urtnn getur þess viðast, sé ágreiningur um, hvernig skilja beri
e'h eða annað og gefur lesendunum með því kost á, að dæma sjálfum
Urn» hvað sennilegast sé. En víðast munu skýringar Nordals sjálfs að-
Sengilegri og rökvísari en hinar eldri, þar sem um ágreining er að ræða.
Bók þessi mun verða öllum kennurum í íslenzku hinn bezti fengur, því
bókin er tilvalin sem kenslubók. Það þarf að eins að gefa hana út í
m‘nna og handhægara formi. Hverjum þeim, sem les hana með athygli,
mun opnast nýr heimur, þar sem þetta stórfelda kvæði er, með sinn há-
^eYga skáldskap og mikilfenglegu lifsskoðun. Sv. S.