Eimreiðin - 01.10.1939, Page 33

eimueiðin
Lýðháskólarnir 1 Danmörku.
Eftir Bjarna M. Gislason.
I.
I fyrsta sinn í manns minni hafa danskir lýðháskólamenn
tekið sér á hendur ferð til íslands, í félagsskap, nú í sumar
sem leið. Um ferð þessa hefur verið mikið rætt í Danmörku,
og hugmyndin er gömul, því heimaland Snorra hefur mörgum
sinnum dregið hug danskra lýðháskólamanna til íslands. En
félagsbundið ferðalag hefur ekki orðið að alvöru fyr en í ár.
I^ess vegna er það alls ekki óviðeigandi að gera stutta grein
fyrir hinum danska lýðháskóla, sem er einstakur í sinni röð.
Lýðháskólahugmyndin er komin frá hinu andlega stórmenni,
Prestinum og skáldinu Nikolai Frederik Severin Grundtvig,
oftastnær aðeins kallaður síðasta nafninu. Hann er fæddur
8. september 1783, lifði undir fimm konungum og dó með penn-
onn i hendi sér 2. september 1872. Hann hafði sterkari áhrif
a danskt þjóðlíf en nokkur annar Dani fyr eða síðar, eða eins
°g Matthías kemst að orði: „Enginn dró á danskri tungu dýpri
tón úr stærri sál; í hans hjarta hörpur sungu heilla þjóða
dvalinsmál." Annar norrænn skáldajöfur, Björnstjerne Björn-
son, segir um hann: „Hans dagur varð hinn mesti, er Norður-
lönd hafa séð.“ Og er það sannleikur, ekki aðeins hvað við-
víkur langri æfi, heldur með hliðsjón af ritverkum hans, því
voldugra lífsverk með pennanum hafa Norðurlönd aldrei séð
Lá einum manni.
Andlegt gildi hins grundtvígska danska lýðháskóla er fólgið í
Persónuleikanum, andlegri reynslu og víðsýni kennarans, meira
ea bókstafshundnum lærdómi hans. Maður verður að gerast
förunautur nemandans og sálufélagi til að finna vorleysinguna
°g vaxtarskilyrðin í brjósti hans, og geta hagað orðum sínum
sem bezt eftir viðkvæmu og auðugu tilfinningalífi æskunnar.
Lýðháskólinn í Danmörku hefur þegar frá upphafi átt því
láni að fagna að eignast marga hæfileikamenn, sem ekki að-
oins trúðu á málefnið heldur sáu það fara vaxandi, þótt stund-