Eimreiðin - 01.10.1939, Page 71

eimreiðin
DR. VILHJÁLMUR STEFÁNSSON
415
Meðal Eskimóa.
Um aðra norðurferðina (1908—1912) skrifar Vilhjálmur
Stefánsson bókina „Meðal Eskimóa". Það var þrekvirki að
semja þá bók eins og á stóð, því að allan tímann, sem hann
var heima milli annarar og þriðju ferðarinnar, var hann önn-
uin kafinn við að undirbúa hinn mikla, síðasta leiðangur.
Eftir nákunnugum manni hef ég það, að Vilhjálmur hafi samið
hana að mestu á járnbrautarferðum, því um annan tínra var
ekki að ræða; hafði hann þá hraðritara með sér og las honnm
fyrir. Útgefandinn tekur það fram, að Vilhjálmur hafi ekki
Setað lesið síðustu próförk af bókinni, vegna þess að hann sé
t>ú lagður af stað í nýjan leiðangur.
í annari ferðinni kom til framkvæmda það, sem Vilhjálmur
hafði numið í fyrstu ferðinni. Hann tekur alveg upp háttu Eski-
ujóa, er lengst af einsamall með þeirn, ferðast óraleiðir án þess
uð flytja nokkuð af matvælum með sér, ýmist á sleðuin með
ströndum fram eða gangandi langt inn á land og verður þá að
^era allan farangurinn. Hann leggur inn á alveg óþekt svæði
usamt þrem Eskimóum, tveim körlum og einni konu, til þess
að leita uppi bjarta Eskimóa, er hann hafði haft óljósar fregnir
af- Förunautar hans voru tregir til ferðarinnar, óttuðust bjarg-
arskort á þessu óþekta svæði, en þó öllu meira kynflokk þann,
er þeir höfðu hugboð um að væri þar miklu austar og „dræpi
aFa aðkomumenn“. En alt gekk ferðalagið að óskum, veiðin
reyndist hvarvetna nóg, og þeir fundu kynflokkinn, sem höf.
Uefnir Eir-Eskimóa. Þar kemst hann beint inn i sjálfa stein-
eldina, því að flokkur þessi hafði engin kynni haft af hvítum
Uiönnum eða menningu þeirra. Lýsir höf. því með mikilli hrifn-
lngu, er hann komst á fund þessa kynflokks.
>»Þetta voru ekki skáldlegir draumórar, heldur veruleikinn
sjálfur. Við höfðum horfið, vakandi og með fullri skynjun, frá
20. öldinni inn í frumöldina. ... Hér voru ekki leifar frá stein-
uldinni, heldur steinöldin sjálf. Hér voru steinaldarmenn með
sömu verkfæri, sömu hugsanir, sömu framkomu og forfeður
vorir endur fyrir löngu.“