Eimreiðin - 01.05.1967, Page 92

180
EIMREIÐIN
hæsta lagi nokkrar manneskjur út a£ fyrir sig, og eru þá auðvitað
haldnir af nreira eða minna meðvituðu æði eða tryllingi. En þeir,
sem myrða af hugsjón í nafni ákveðinnar lífsskoðunar eða trúar,
drepa venjulega nú á dögum tugi, hundruð eða jafnvel milljónir
í einu, og þykjast menn að meiri, hafa venjulega skipulagt morð
sín meira eða minna vísindalega fyrirfram og eru oft sæmdir æðstu
heiðursmerkjum sinnar kynslóðar.
í velflestum tilfellum eru þeir knúðir áfram af ofstækisfullri trú
eða kannske öllu fremur hjátrú, sem gefur þeim ákveðnar hugsjónir,
svo að þeir eru alla jafnan sannfærðir um, að þeir séu að vinna sín-
Um Guði þægt verk, hvort sem hann er nú eitthvert fornaldargoðið
í nútímabúningi eða þá einhver títtnefndur stjórnmálaforingi, sem
lyft hefur verið á goðastall um skemmri eða lengri tíma.
Þannig eru hinar svonefndu stjórnmálastefnur nútímans, sérstak-
lega öfga- og einræðisstefnurnar, grímulaus ofstækistrúarbrögð, og
er það áberandi með nazisma og kommúnisma, sem í krafti tækni og
vélvæðingar koma fram í nýjum myndum. Kapítalismi telst raun-
verulega til hins sama átrúnaðarforms og tjáningar, en er eldri og
þekktari. Kom þá meðal annars fram í þröngsýni, harðstjórn og villi-
mennsku sjálfrar kirkjunnar og hafði nær leitt hana í glötun.
Bæði leikir og lærðir mættu gjarnan átta sig betur á öllum þessum
uppbótatrúarbrögðum, sem nútíminn hefur að bjóða.
Kristnir menn voru öldum saman haldnir svo miklu sjálfsáliti
og sjálfsánægju, að þeir töldu sína trú hina einu réttu. I fyrsta lagi
þýddi það auðvitað, að hún væri þeim allt. Það ætti nú sjálfsagt
þannig að vera. En af því leiddi skiljanlega og jafnframt þá óheilla-
vænlegu skoðun, að þeir álitu öll önnur trúarbrögð öllu síðri, eigin-
lega svörtustu hjátrú og heiðni.
Þannig var reynt að útrýma úr vitundinni og samfélaginu: Hjátrú,
göldrum, stjörnutrú, örlagatrú og trúnni á dóm reynslunnar. En
auðvitað var dálítið erfitt að úrskurða, hvað telja skyldi til slíkra
triiarviðhorfa, og }:>ar varð dómur prestanna oftast efst á baugi. Og
illt varð, ef hjátrúin hafði þá náð ómeðvituðum tökum á sjálfum
fulltrúum kristninnar. Þannig varð það einmitt á galdrabrennu-
tímabilinu illræmda. Og enn má gæta sín, að blanda ekki saman
hjátrú og fordómum og telja ])að góða og gilda kristna trtiarsann-
færingu.
Allt það, sem hér er talið var samt upphaflega ekki trúarlegar
uppbætur, heldur blátt áfram trúarstefnur eða trúarbrögð. En þau