Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1985, Blaðsíða 72

70
Árbók Háskóla íslands
Eirík Rögnvaldsson (1986), Setningafrœði
eftir Höskuld Þráinsson (1986), íslenska
leskafla sem Jón Friðjónsson tók saman
(1986), Mállýskudæmi (ásamt snældu) sem
Sigurður Jónsson, Guðvarður Már Gunn-
laugsson og Höskuldur Þráinsson tóku
saman (1986,1. útg. 1984), en efnið á snæld-
unni er sótt í mállýskurannsókn sem Kristj-
án Árnason og Höskuldur Þráinsson hafa
staðið fyrir undanfarin ár.
Önnur verkefni
Eins og áður segir eiga fastir kennarar í
íslenskri og almennri málfræði aðild að
stofnuninni. Sum þeirra rannsóknaverk-
efna, sem þeir vinna að, njóta beins stuðn-
ings frá stofnuninni, en að öðrum verkefn-
um vinna kennarar meira á eigin vegum.
Meðal verkefna, sem stofnunin hefur
styrkt eða stutt með einhverjum hætti und-
anfarin ár, má nefna þessi:
1. Rannsóknir á íslensku nútímamáli,
einkum framburði. Stofnunin hefur stutt
rannsókn á íslenskum mállýskum sem
Kristján Árnason og Höskuldur Þráinsson
hafa staðið fyrir, en hún hefur þó einkum
verið styrkt af Vísindasjóði og Rannsókna-
sjóði háskólans. í þessari rannsókn hefur
verið safnað efni um allt land, og er fram-
burður um 3000 íslendinga varðveittur á
böndum hjá stofnuninni. Úrvinnslu miðar
vej, og hafa birst greinar um efnið í greina-
söfnum og tímaritum, einkum tímaritinu
íslenskt mál. Frumúrvinnsla þessara gagna
hefur að mestu verið unnin af stúdentum
og verulegur hluti af efnissöfnuninni einn-
ig. Hér er ekki unnt að telja þá alla upp, en
þeirra er að sjálfsögðu getið í þeim ^reinum
sem birtar hafa verið um efnið. Ymsir af
starfsmönnum háskólans og Reiknistofn-
unar hafa líka veitt aðstoð og leiðbeiningar
varðandi tölvuvinnslu efnisins.
2. Rannsóknir á máltöku barna. Jón R.
Gunnarsson frá Háskóla íslands og Indriði
Gíslason frá Kennaraháskóla íslands
hrundu af stað rannsóknum á máli barna
um 1980. Þær skiptast í þverskurðarrann-
sókn og langskurðarrannsókn. I þver-
skurðarrannsókninni var kannaður fram-
burður 200 barna við fjögurra og sex ára
aldur, bæði í Reykjavík og úti á landi.
Helstu niðurstöður hafa nú birst í skýrslu
sem Indriði Gíslason, Sigurður Konráðs-
son og Benedikt Jóhannesson tóku saman.
í langskurðarrannsókninni var kannað mál
þriggja barna með reglulegu millibili í ná-
lega tvö ár (þ.e. frá því þau voru nál.
tveggja ára og þar til þau voru um fjögurra
ára). Auk þeirra, sem þegar eru nefndir,
hafa ýmsir unnið að þessu verki við Kenn-
araháskólann og háskólann. Við Kennara-
háskólann hafa það einkum verið Hrafn-
hildur Ragnarsdóttir og Ásgeir S. Björns-
son, en af starfsmönnum háskólans er auk
þeirra, sem þegar eru taldir, helst að nefna
Röndu Mulford, en hún dvaldist á íslandi
sem styrkþegi og stundakennari við Há-
skóla Islands í tvö ár og sinnti langskurðar-
rannsókninni mikið. Margir háskólanemar
hafa líka unnið drjúgt starf við þessar rann-
sóknir og unnið úr efnivið þeirra í B.A.-
ritgerðum og öðrum námsverkefnum,
einkum undir handleiðslu Jóns Gunnars-
sonar og Röndu Mulford. Þar má t.d.
nefna Margréti Pálsdóttur, Áslaugu
Marinósdóttur, Helgu Jónsdóttur, Sigríði
Sigurjónsdóttur og Sigurð Jónsson. Efnið
úr langskurðarrannsókninni liggur nú að
verulegu leyti fyrir tölvutækt.
3. Samanburður á setningafrœði nor-
rænna mála. Málvísindastofnun á aðild að
norrænu samstarfsverkefni þar sem verið
er að bera saman setningafræðileg atriði í
norrænum málum. Vísindasjóður hefur
styrkt verkefnið. Vinnan er mislangt kom-
in eftir löndum. Á íslandi hafa nemendur á
kandídatsstigi eða nýútskrifaðir kandídat-
ar í íslenskri málfræði einkum unnið að
þessu, svo og kennararnir Eiríkur Rögn-
valdsson og Höskuldur Þráinsson. Nokkr-
ar greinar, sem telja má sprottnar upp úr
þessu verkefni, hafa birst í greinasöfnum