Morgunn - 01.06.1967, Blaðsíða 20

14
MORGUNN
að skilja hann frá lífinu og skoða hann einan út af fyrir sig.
Lífið og dauðinn fylgjast að. Leyndardómur dauðans er jafn-
framt leyndardómur iífsins.
Nú eru vísindamenn að komast á þá skoðun, að það sem
við nefnum atburðarás, sé alls ekki óslitin heild, heldur komi
þar jafnan eitt eftir annað með nokkru bili eða tómi á milli,
en í vitund okkar renni þetta saman í eitt, líkt og kvikmynd
á tjaldi, sem öll er gerð úr einstökum ljósmyndum, sem tekn-
ar hafa verið með stuttu millibili. Það er vitund okkar
sjálfra, sem brúar þessi bil og gerir myndina samfellda og
lifandi.
Þótt ýmsum kunni að virðast það undarlegt og ótrúlegt,
þá er það engu að síður staðreynd, að grundvallarveruleiki
tilverunnar er ekki samhengið, heldur þvert á móti einskon-
ar stökkbreytingar, þar sem eitt kemur eftir annað, án sam-
hengis þar á milli. Það er vitund og hugsun okkar sjálfra,
sem skapa samhengið með því að brúa öll þessi bil. Úr hin-
um einstöku, sundurlausu myndum lifsins skapar hugurinn
sögu og samfellda atburðarás. Og hann er orðinn þessu svo
vanur, að okkur finnst allt gerast í óslitnu samhengi og þar
sé ekki um neinar eyður að ræða. En eyðumar em fyrir
hendi.
Um þetta farast prófessor Eddington þannig orð:
„Lífeðlisfræðingurinn getur rakið það, hvernig skynjana-
áhrifin berast um taugakerfið til heilans, en síðan kemur
eyða, sem hann ekki getur ráðið í. Segja má, að hann fylg-
ist með þessum áhrifum að dymm sálarinnar. Þau hringja
dyrabjöllunni — og síðan ekki söguna meir“.
Náttúran er ekki samfelld heild, þótt hugur okkar reyni
sifellt að skynja hana og skýra sem slíka. Náttúran er eilíf-
skapandi, eilífný. Hún skapar sífellt nýjar myndir og ný
form. Það er aðeins í vitund okkar sjálfra, sem þetta tengist
saman í eina heild. En hvernig stendur þá á öllum þessum
eyðum á milli hinna einstöku mynda? Sú eyða er hið skap-
andi augnablik, ef svo mætti segja. Hún er fseðing hinnar
nýju sköpunar, hinnar nýju myndar. Dauðinn er slík fæðing.