19. júní - 19.06.1998, Blaðsíða 6

konur í þremur
minnihlutahópum
á Islandi
Rannveig Traustadóttir, dósent við Hl, stýrir rannsókn á þremur minnihlutahópum kvenna.
Að fæðast kvenkyns veitir
ekki endilega aðgang að
hefðbundnu kvenhlutverki
síðar meir á ævinni. Anna G.
Ólafsdóttir þáði te og hlust-
aði á Rannveigu Trausta-
dóttur, dósent við félagsvís-
indadeild HÍ, segja frá því
að fötlun, uppruni og kyn-
hneigð gætu komið í veg
fyrir að konur væru almennt
álitnar „venjulegar" konur.
Skrifstofan er vistleg og falleg veggspjöld
gefa til kynna hvaða viðfangsefni stendur
hjarta rannsakandans næst. Ekki er því held-
ur að leyna þegar Rannveig byrjar að segja
frá helstu rannsóknarverkefnum sínum hér á
landi síðari árin. Rannsóknirnar fjalla um kon-
ur í minnihlutahópum og ná aftur til ársins
1992. Fyrstu rannsóknirnar sneru aðeins að
einum hópi í senn. Ekki leið hins vegar á
löngu þar til í Ijós kom að ákveðin mynstur
birtust með svipuðum hætti hjá fleiri en ein-
um hópi. Rannveig og samstarfskonur henn-
ar ákváðu því að ganga skrefi lengra og
huga sérstaklega að því hvað konur í minni-
hlutahópum á (slandi ættu sameiginlegt. Þrír
hópar urðu fyrir valinu; fatlaðar konur, lesbí-
ur og innflytjendakonur. Til að þrengja rann-
sóknina voru valdir meðal innflytjenda-
kvenna og fatlaðra kvenna þeir hópar sem
virtust búa við mesta fordóma, þ.e. konur af
asískum uppruna og konur sem eru skil-
greinar þroskaheftar.
Rannsóknarverkefni undir yfirskriftinni
„Konur í minnihlutahópum" var hleypt af
stokkunum með styrk frá Rannís og Rann-
sóknasjóði H( árið 1998. Verkefnið tekur um
fimm ár og áætlað er að niðurstöðurnar
verði kynntar í bókum um hópana þrjá. Ein
þeirra er þegar komin út og ber yfirskriftina
„Umdeildar fjölskyldur: Seinfærir/þroska-
heftir foreldrar og börn þeirra." ( undirbún-
ingi er bók þar sem fjallað er sameiginlega
um hópana þrjá og ber hún vinnuheitið
„Fjölskyldur minnihlutahópa".
Með Rannveigu vinna að rannsókninni
Anna Einarsdóttir, Hanna Björg Sigurjóns-
dóttir, Sigurlaug H. Svavarsdóttir og Klara
Bjartmarz, sem allar eru jafnframt MA-nem-
endur hennar í uppeldis- og menntunar-
fræði. Tímabundið vann með rannsóknar-
hópnum Elizabeth Fullion, doktorsnemandi
við University of Massachusetts.
Margbreytileiki kvenna
En hver er tilgangurinn með rannsókninni?
Eftir stutta þögn útskýrir Rannveig að þjóðin
virðist því miður vera haldin talsverðum
ranghugmyndum um sjálfa sig. „Við sjáum
fyrir okkur einsleita þjóð bláeygðra, Ijós-
hærðra, ófatlaðra og gagnkynhneigðra Is-
lendinga. Ef betur er að gáð kemur í Ijós
talsvert meiri fjölbreytileiki hér á landi. Hluti
þessa fjölbreytileika hefur alltaf verið fyrir
hendi, t.d. hafa fatlaðir og samkynhneigðir
alltaf verið hluti af íslensku þjóðinni án þess
þó að hafa verið sýnilegir. Annars konarfjöl-
breytileiki er nýrri af nálinni og er þar vísað
til fólks frá framandi menningarheimum.
Menningarlegur margbreytileiki okkar hefur
aukist hratt á stuttum tíma. Við höfum samt
ekki ennþá „leiðrétt" sjálfsmynd okkar sem
þjóðar í samræmi við þennan fjölbreytileika.
Eitt helsta einkenni á nútímasamfélögum
er einmitt hratt vaxandi menningarlegur
margbreytileiki. Sú þróun stafar meðal ann-
ars af vaxandi flutningi fólks milli landa, ekki
síst aukins fjölda flóttamanna vegna átaka
milli þjóðernishópa eins og við sjáum svo
sorgleg dæmi um í Evrópu þessa dagana.
Átök sem eiga sér rætur í hatri og óvild milli
hópa innan samfélaga, ekki á milli landa
eins og áður var algengara, er eitt helsta
vandamálið sem samfélög nútímans standa
frammi fyrir og er það sem mest ógnar fé-
lagslegri einingu og friði í heiminum. Þess
vegna er sérlega mikilvægt að huga að því
hvernig best er að stuðla að friðsamlegri
sambúð hópa innan hvers samfélags. Rann-
sókn okkar er meðal annars ætlað að vera
liður í því að auka þekkingu og skilning á að-
stæðum ólíkra hópa í landinu.
Fjölbreytileika íslenskra kvenna hefur lítið
6