19. júní - 19.06.1998, Blaðsíða 24

Lifandi, djörf og
framsækin
Helga Soffía Konráðsdóttir
markaði framfaraspor f
sögu íslensku þjóðkirkjunn-
ar fyrir ári þegar hún var
kosin formaður Prestafé-
lags íslands fyrst íslenskra
kvenna. Kristfn Heiða Krist-
insdóttir fékk smugu f þétt-
setinni dagskrá formanns-
ins til að spjalla um konur
og kirkjuna.
Þessi kraftmikla kona með eplakinnarnar
fór um eins og stormsveipur í kirkjunni
sinni við Háteigsveg þennan sólbjarta apr-
ílmorgun. Hún rifjaði upp stóru stundina í
Dómkirkjunni fyrir 13 árum, þegar hún tók
vígslu sem kirkjunnar þjónn:
„Ég man mjög sterkt eftir minni prestsvígslu,
þá var ég bara 25 ára stelpa. Þetta var mjög
hátíðleg stund og afar heilög. Athöfnin var
svo sterk að það var eins og tíminn stæði í
stað. Og svo voru ótal hendur sem komu og
lögðu lófann sinn yfir höfuðið á mér til þess
að biðja mér blessunar. Ég man svo vel eftir
þessum höndum, mér fannst þær tákna alla
þessa hlýju og blessun, en mikið voru þær
líka þungar. Mér fannst þær ýta höfðinu á
mér alveg niður! En það er einmitt svo tákn-
rænt fyrir alla þá ábyrgð sem fylgir því hlut-
verki að vera prestur."
Aldamótin, sem við sjáum handan við
hornið, fá okkur til að líta til baka og við
veltum því fyrir okkur hvernig konum hafi
vegnað innan íslensku kirkjunnar. Er kirkj-
an það íhaldssama karlaveldi sem sumir
vilja meina?
„f þessu sambandi hef ég oft velt því fyrir
mér hvers konar stofnun kirkjan er. Kirkjan er
stofnun sem hefur verið við lýði í 2000 ár og
þessi gamli mergur sem hún stendur á er
vissulega íhaldssamur. Það er fyrst og fremst
vegna þess að kirkjunni hefur verið svo um-
hugað um það frá örófi alda að varðveita
boðskapinn um Krist og verjast villukenning-
um. Af þessum sökum hefur hún líka haldið
fast í hefðirnar. En þoðskapur Krists, sem
kirkjan flytur, er ekki íhaldssamur. Eftir því
sem ég skil kristna guðfræði, þá er hún svo
sérstaklega mikið í núinu: f dag árið 1600 og
í dag árið 2000. Og þegar við förum að gefa
gaum að konum og körlum í kirkjunni þá
verðum við að skoða það allt í sögulegu
samhengi. Það sem kvennaguðfræðin gerir
er að beina Ijósinu að og reyna að rannsaka
hver staða kvenna í kirkjunni er á öllum öld-
um. Þá er líka skoðað hvernig Jesús um-
gekkst konur, hvað hann sagði um konur og
hver staða kvenna var í frumkristni. Þá kemur
ýmislegt mjög spennandi í Ijós. Ég get nefnt
sem dæmi orð sem höfð eru eftir Páli post-
ula: „Hér er hvorki gyðingur né grískur, karl
né kona, af því að við erum öll eitt í Kristi."
Eitt af mörgum verkefnum kirkjunnar er
einmitt að útfæra þennan veruleika á sem
farsælastan veg. Við þurfum að skapa í kirkj-
unni samfélag þar sem allir njóta sín, og það
á líka við um konur jafnt sem karla í prests-
embættum."
Réttlæti hér og nú
Hvernig hefur ykkur konunum gengið að
feta ykkur áfram innan kirkjunnar?
„Það hefur hlutfallslega tekið jafnlangan tíma
eins og kirkjan sem stofnun er f eðli sínu
íhaldssöm. Þannig er það og við þurfum að
horfast í augu við það. Ég er oft mjög óþol-
inmóð manneskja og ég vil fá réttlæti hér og
nú. Ég vil kærleika hér og nú af því að ég
verð kannski ekki nema sjötug eða áttræð!
En ég veit líka að þetta gerist ekki á einum
degi. Við megum þó aldrei verða of værukær
og segja bara: „Þetta tekur nú svo langan
tíma, kirkjan er svo gömul stofnun." Við eig-
um ekki að skýla okkur á bak við það. Við
eigum að vera virk í dag og berjast gegn
ranglæti, hvort sem það er ranglæti gagnvart
konum, körlum eða einhverjum öðrum.
Meiri kröfur til kvenpresta
Helga Soffía segir að konum hafi til langs
tíma fundist að þeim gangi illa að komast
inn í stjórnunarstöður ínnan kirkjunnar.
Það eru þrjár konur í stjórn prestafélagsins
en séra Dalla Þórðardóttir prófastur er
eina konan í kirkjuráði:
„Og þar af leiðandi situr séra Dalla ein með
24 körlum á kirkjuþingi! Þessi ójöfnu hlutföll
kynjanna hrópa auðvitað á mann. Þetta er
ekki eins og það á að vera. Það eru til tölu-
legar upplýsingar um hversu kvenprestunum
hefur gengið illa að komast í áhrifastöður.
Og það virðist líka vera sem konum gangi
illa að fá prestsembætti. Þó það séu 13 ár
síðan ég vígðist til prests er ég ennþá að
heyra fólk segja: „Þetta er í fyrsta skipti sem
ég heyri konu tóna." Þetta sýnir vel hvað við
erum fáar. En það sýnir líka hvað fólk fer
sjaldan í kirkju því fyrsti kvenpresturinn var
vígður fyrir 25 árum!
En það er margfalt þyngri byrði á kven-
prestunum heldur en jafnöldrum þeirra í
hópi karlpresta því kröfurnar eru meiri til
kvennanna og allra augu og eyru beinast
að þeim:
„Það erfylgst afskaplega vel með því hverjar
við erum, fyrir hvað við stöndum og hvernig
við komum fram. Af þessum sökum passa
kvenprestarnir vel upp á sig. Þær eru meðvit-
aðar, mæta vel á fundi, fylgjast vel með og
eru samviskusamar. Og svo þurfum við líka
hver fyrir sig oft og tíðum að standa fyrir allt
kyn okkar á meðan karlmenn fá að standa og
falla sem einstaklingar. Ef einni okkar verður
á, þá er það stundum túlkað þannig að öllum
kvenprestum hafi mistekist. En auðvitað
megum við hvorki láta þetta stjórna okkur né
hræða. Við eigum ekki að vera í vörn, heldur
halda ótrauðar áfram.
Sjálfstæð í hópi kvenna
Getur verið að konurnar innan kirkjunnar
hafi ekki staðið nógu vel saman, að ykkur
skorti málefnalega einingu og það sé ykk-
ur fjötur um fót?
„Það er stefna okkar og hugsjón að við
stöndum saman. Systrahugsjónin felst í því
að styðja hver aðra og hvetja til dáða:
„Sæktu nú um og stattu þig nú stelpa",
klapp á bakið og allt þetta. Þessi hvatning er
svo óumræðilega þýðingarmikil fyrir konur.
Mér er svo umhugað um að konur standi
saman, hvort sem þær eru í kirkjunni eða
annars staðar. En það má þó ekki þýða það
24