19. júní - 19.06.1998, Blaðsíða 60

Hvað ertu gamall?
[ upphafi skyldi endinn skoða. En hversu
mörg okkar veltu því fyrir sér á barnsaldri
hvernig yrði að ná háum aldri? Samt
þekktum við eldri kynslóðina, kynntumst og
þótti vænt um eldri einstaklinga í fjölskyldu
okkar, nágrenni eða raunar hvar sem við
fórum. En þessi tími ævinnar var okkur
fjarlægur. Ég man eftir vangaveltum um árið
2000 sem var einhvers staðar í fjarska en er
núna ekki langt undan.
Lífshringurinn
Lífinu er stundum líkt við hring sem á sér
upphaf og endi. Á leiðinni upplifum við
fæðingu, uppvöxt, nám, fjölskyldulíf,
makaval, starfsval, barneignir, áföll, gleði og
sorg, starfslok, veikindi og dauða. Þetta er í
ýmsum litbrigðum í ævi hvers og eins.
I huga margra tengjast saman ellin og
dauðinn. Sumir ganga svo langt að segja að
ellin sé ekkert annað en bið eftir dauðanum.
Og til að gera biðina angistarminni þá sé
mikilvægt að búa öldruðum einstaklingum
öryggi og sjá þeim fyrir afþreyingu, m.ö.o.
að búa öldruðum einstaklingum
áhyggjulaust ævikvöld. Einhvers staðar í
mínu hugskoti varð til myndin af gömlum
hjónum sem sitja í ruggustólum á veröndinni
og horfa á sólsetur lífs síns. Ég held raunar
að hún hafi orðið til upp úr auglýsingu í
sjónvarpinu frá happdrætti DAS. Ég hef séð
það síðan að þessi mynd hefur ýmsa
annmarka. Fyrir það fyrsta er mér ekki
kunnugt um neinn tíma ævinnar sem ætti að
vera áhyggjulaus. Mér liggur við að segja að
það ætti að flokkast undir mannréttindi að fá
að hafa áhyggjur því annars mætti ætla að
ég væri búinn að gefast upp eða væri alveg
sama. Ég vil tala um ellina sem tfma
viskunnar og reynslunnar og sem upphafið
að einhverju nýju. Ég vil tala um ellina sem
morgun og sem vor, fremur en sem kvöld og
vetur. Æskudýrkun okkar er löngu gengin út
í öfgar og núið sem viðmiðun alls gengur
hreint ekki upp! Ef svo væri, þá gætum við
ekkert lært af reynslu annarra.
Að kyssa frosk
Ég dáðist að frönsku konunni sem lést
nýlega 120 ára að aldri og hélt léttlyndi sínu
og kímni nánast til hinstu stundar. Hún sagði
að hún væri bara með eina hrukku og hún
sæti á henni. Þessi kona minnti mig á annan
aldraðan einstakling sem er þekktur í
Þegar Bragi Skúlason
sjúkrahúsprestur var
nýorðinn stúdent átti hann
einu sinni leið fram hjá
barnaleikvelli. Lítill strákur
benti á hann og sagði hátt
við vin sinn: Hvað ætli
kallinn sé gamall?
ævintýrunum og gekk í hjónaband á
svipuðum aldri og hún var. Einu sinni var ...
Þyrnirós sem svaf í heila öld og hefur því
verið um 120 ára þegar prinsinn vakti hana
með kossi. Hann heillaðist af fegurð hennar
þrátt fyrir háan aldur og gat ekki hugsað sér
aðra konu. Nútímaleg útgáfa af þessu
ævintýri gæti verið á þá lund að Þyrnirós kysi
að sofa áfram af því að henni litist ekki á
prinsinn og léti því tilfinningar sínar ráða. Eða
að prinsinn segði: Þessi kona er allt of gömul
fyrir mig og sleppti kossinum. Eða þá að
þetta væri eins og hjá vinkonu minni einni
sem varð ástfangin fyrir tvítugt og varð síðan
viðskila við prinsinn sinn í yfir 50 ár. Og þegar
þau hittust aftur, þá var hún ekkja og löngu
orðin amma og hann ekkill og löngu orðinn
afi. Þau ákváðu að gifta sig með pompi og
prakt. En hjónabandið entist ekki árið og
skýringin sem konan gaf var þessi:
„Draumaprinsinn minn reyndist vera froskur."
Ég veit ekki hvort það er tengt þessu, en upp
á síðkastið hef ég heyrt nokkrar konur tala
um að það borgi sig ekki að eltast við eða
bíða eftir prinsinum á hvíta hestinum því
hann breytist alltaf í frosk, en það borgi sig
að kyssa froskana! Og hvar finnum við þá á
Islandi?
Vinna
Kona um nírætt, sem hafði dvalið á elliheimili
í fjölda ára, benti dóttur sinni á að hún hefði
komið í heimsókn til sín a.m.k. einu sinni í
viku næstum allt árið (í 41 viku). Hún taldi
sem sé heimsóknirnar og henni þóttu
vikurnar betri þegar dóttirin kom í heimsókn!
Hvernig skyldu tölurnar vera hjá okkur,
þessum yngri, gagnvart okkar foreldrum?
Hvað hefði þessi dóttir átt að fá í laun, ef
þessi vinna hennar hefði verið metin til fjár?
Eða er það kannski svo að heimsóknir séu
ekki taldar vinna og það að sýna fjölskyldu
sinni ræktarsemi? Og ef það er ekki vinna,
hvað er það þá?
Vandi okkar er sá að við höfum lagt of
mikla áherslu á launavinnuna. Og það er
skiljanlegt hvers vegna, því það var
nauðsynlegt til að brauðfæða fjölskylduna.
En nú erum við að sjá að aðrar þarfir hafa
60