19. júní - 19.06.1998, Blaðsíða 18

Klerkaveldið, kvikmyndir og konur
Forboðin
Þegar minnst er á íranska klerkaveldið kveikir það |
sjaldnast hugmyndir um kvenfrelsi, eða
kvikmyndagerð í feminískum anda, en ekki er allt
sem sýnist. Anna Sveinbjarnardóttir lítur á íranska
kvikmyndagerð og framlag tveggja kvenna sem
leikstýra í landi klerkaveldisins.
Hitchcock, Kubrick, Spielberg.
Þegar vestrænir lesendur (og
ekki eingöngu þeir) rekast á
þessi nöfn þarf sjaldnast að útskýra hvaða
starfssvið þessir herramenn kusu sér. (við
fleiri krefjast skýringar þegar nöfn Chantal
Akerman, Sally Potter eða Kathryn Bigelow
eru nefnd. Samt eru þetta vestrænir kvik-
myndaleikstjórar sem hafa hlotið viðurkenn-
ingu og jafnvel gert söluvænar myndir. Hvað
gerist ef kvikmyndagerðarkonur eru ekki frá
Evrópu eða Bandaríkjunum? Kvikmyndaá-
hugafólk gæti nefnt Gillian Armstrong (Ástr-
alíu) eða Jane Campion (Nýja-Sjálandi), en
listinn yrði sjaldnast langur.
Samt eiga langflestar þjóðir heims sína kvik-
myndasögu sem byggst á framlagi bæði
kvenna og karla. Myndir frá löndum eins og
Brasilíu, Kóreu, eða Rússlandi fá þó sjaldnast
að njóta sín í kvikmyndasölum vestrænna
stórborga - hvað þá annars staðar - nema
að þær hafi unnið til viðurkenninga á svoköll-
uðum A-lista kvikmyndahátíðum. Dreifing
kvikmynda stjórnast nefnilega ekki af gæð-
um þeirra eða listfengi heldur af markaðs-
stöðu framleiðenda, ítökum viðkomandi í
dreifingarkerfum og bolmagni til öflugra
auglýsingaherferða.
íranskar kvikmyndir vekja
athygli
Á undanförnum árum hafa íranskar kvik-
myndir verið áberandi á hátíðum víða um
heim og nöfn eins og Abbas Kiarostami,
18