19. júní - 19.06.1998, Blaðsíða 21

íslensku. „Börnin hafa aðlagast vel og fólk
segir mér í óspurðum fréttum að þau tali
góða íslensku," segir Amal þegar hún kem-
ur aftur með kaffið. Sjálf er hún komin ágæt-
lega inn í tungumálið þótt hún kjósi að við-
talið fari fram á ensku. „Ekki koma seinna en
hálftíu," kallar hún á eftir Wala og virðist ekki
hissa á mótbárunum. „Ég set dálítið aðrar
reglur en foreldrar í nágrenninu. Það sætta
krakkarnir mínir sig ekki alltaf við og vitna
gjarnan í íslensk lög um útivistartíma barna,
máli sínu til stuðnings," segir Amal brosandi.
Hún vill halda ákveðnum aga og saknar sam-
stöðunnar sem palestínskir foreldrar sýna í
uppeldinu. „Ef ég sé til fjórtán ára unglings
reykja eða drekka á mínum heimaslóðum er
það skylda mín að segja foreldrum barnsins
frá því. Hér sýnist mér slíkt ekki tíðkast, það
myndi líklega heita að vera með nefið ofan í
einkamálum annarra."
Amal býr með Heiðari Má Brynjólfssyni
sem hún kynntist skömmu eftir komuna til
(slands. Hjá þeim búa fjögur börn Amal frá
fyrra hjónabandi, þau Fida, Wala, Majd og
Ahd. Elsta dóttirin, Falasteen, er flutt að
heiman með íslenskum unnusta sínum og
barni. Saman eiga Amal og Heiðar svo
tveggja ára dóttur, Bissan Ingu, þannig að
heimilið er stórt. „Þú ættir að sjá hvernig hér
er stundum slegist og gantast," segir Amal
og hlær. „Börnin mín eru orðin eins og
dæmigerðir íslenskir krakkar, ekki ókurteis
en fremur framhleypin. Auðvitað var erfitt
fyrst að koma með þau inn í framandi um-
hverfi, finna skólapláss handa þeim og sjá til
þess að þeim liði vel í samfélaginu, en þetta
hefur allt blessast."
Vonbrigði að eignast
stúlkubörn
Amal kom til Islands með börnin í janúar ár-
ið 1995. Hún hafði verið gift frá árinu 1978
en gat ekki hugsað sér að búa lengur í ást-
lausu hjónabandi við ráðriki eiginmannsins.
Hún hafði áður reynt að fara að heiman, flutti
árið 1982 til Islands, en hér á landi hefur
bróðir hennar búið síðan 1966. "Ég gafst
upp eftir þrjá mánuði. Ég gat ekki hugsað
mér að dvelja lengur fjarri dætrum mínum,
Falasteen og Fidu, sem þá voru þriggja og
fjögurra ára. Svo ég sneri aftur til eigimanns
míns og hélt áfram barneignum."
I samfélaginu sem Amal ólst upp í þykir
ótækt að hætta barneignum áður en hjónum
hefur fæðst sonur. „Það telst ekki barnalán
að eignast stúlku, það eru hreinræktuð von-
brigði. Bróðir minn á til dæmis tíu dætur —
hann var alltaf að bíða eftir því að sér fædd-
ist sonur. Aðeins drengir eru foreldrum gleði-
efni því þeir verða höfuð fjölskyldunnar," út-
skýrir Amal og felur ekki hversu ósammála
hún er þessu viðhorfi. „Sjálf eignaðist ég
ekki son fyrr en í fjórðu tilraun. Þá þurfti hann
að eignast bróður þannig að systkinin urðu
fimm."
Amal giftist Muhammad Abu Libdeh þeg-
ar hún var sextán ára gömul. „Móðir mín lá
banaleguna og vildi vita af mér í húsi karl-
manns áður en hún dæi, svo giftingunni var
flýtt," útskýrir hún. Amal fannst spennandi
að ganga í hjónaband, að fá að klæða sig
fallega og mála sig daglega — en slíkt leyfist
aðeins giftum konum. Eftir brúðkaupið kom
hins vegar í Ijós að hún naut engrar virðingar
á nýja heimilinu. „Maðurinn minn sagðist við-
urkenna rétt kvenna og virtist stoltur af mér
þegar við vorum í hópi vina og kunningja.
Hann stærði sig af því að ég væri dugleg í
sjálfstæðisbaráttunni og Guði þóknanleg, en
um leið og við komum heim aftur var ég ekki
annað en gólftuska í hans augum. Mér varð
Ijóst að hann hugsaði eins og fjölmargir aðr-
ir palestínskir karlar; þeir ráða sjálfum sér og
öðrum og til þess að réttlæta yfirganginn
beita þeir fyrir sig trúarsetningum.
Islamstrú kveður á um að karl megi eiga
fjórar konur ef svo ber undir en ein eigin-
kona sé þó besti kosturinn. Karlarnir slíta orð-
in úr samhengi og margir þeirra stunda fjöl-
kvæni, sér í lagi í smærri þorpum," útskýrir
Amal. „I Kóraninum stendur einnig að karl-
maðurinn eigi að sjá um konuna, en þau orð
eru jafnan túlkuð rangt. Bókstafleg þýðing er
„að hugsa um hana" en þeir lesa úr því „að
stjórna henni". Þessum mistúlkunum er ekki
hægt að andmæla því þá er vitnað í trúarrit-
ið og sagt: „Þetta eru orð Guðs, ert þú
andsnúin Guði?" Svo maður þegir þunnu
hljóði."
Undirgefnin gengur í erfðir
Amal þurfti oft að taka á honum stóra sínum
í hnappheldunni þar sem hún var „þræll í
eigin húsi" eins og hún orðar það sjálf. "Ég
varð að spyrja manninn minn leyfis fyrir öllu
sem ég gerði. Ef mig langaði t.d. á fund varð
ég fyrst að gefa börnunum fimm að borða,
hjálpa þeim að læra og Guð má vita hvað
fleira. Ef ég var búin tímanlega, þá kannski
fékk ég að fara. Kannski."
Og ofbeldið var ekki einungis andlegt
heldur einnig líkamlegt, að sögn Amal. „Ég
var oftsinnis barin og hann lagði jafnvel
hendur á börnin ef þau reyndu að ganga á
milli," rifjar hún upp með eftirtektarverðri
rósemi. „Þegar maður býr við slíkt ofríki er
ekki um annað að ræða en kinka kolli, lofa að
maður verði ekki aftur óþægur, segja já við
öllu ... en það kemur að því að maður spring-
ur á limminu," segir hún.
Sjálf sprakk hún eftir sautján ára hjóna-
band. „Ég hafði trúað á jafnrétti alveg frá því
að systir mín gaf mér bækur um réttindi
kvenna og ég gerðist kommúnisti að hennar
fordæmi. Ég reyndi að standa á rétti mínum
en það kostaði mikla orku. Ég braust til
mennta í óþökk eiginmannsins, tókst að Ijúka
viðskiptaprófi árið 1985 eftir að bróðir minn
hafði kostað skólagönguna. Ég tók bílpróf
og var fyrir vikið úthýst af heimili mínu í þrjár
vikur. Ég reifst við Muhammad í mánuð áður
en ég fékk að senda dætur mínar í kara-
tetíma, og svona mætti áfram telja," segir
hún og hristir höfuðið.
Það var að hennar mati nauðsynlegt að
sýna baráttuviljann í verki, en til þess hafa fá-
ar palestínskar konur þor. „Það er áhætta að
vera kyndilberi á þessu sviði. Samfélagið lítur
Efst standa Majd (13 ára)
og Wala (14 ára). Við
hlið þeirra er Heiðar Már
Brynjólfsson sambýlis-
maður Amal. í miðröð-
inni sitja Fida (20 ára) og
Amal sjálf og fremst eru
Ahd (9ára) og Bissan
Inga, tveggja ára dóttir
Heiðars og Amal. Elsta
dóttirin Falasteen var
fjarverandi.
L
21