Búfræðingurinn - 01.01.1941, Page 28
24
BÚFRÆÐINGURINN
anna, gufar út einkum frá neðra borði blaðanna og blað-
röndunum, þar sem blaðopin eru mest.
Hin beina þýðing vatnsins fyrir vöxt og þroska gróðursins
er tvennskonar:
1) Vatnið flytur næringarefni um alla líkamshluta plönt-
unnar.
2) Vatnið sjálft efnafræðislega hreint er jurtunum nauð-
synlegt næringarefni.
Vatnið leysir upp næringarefnin í jarðveginum, og vatnið
viðheldur vökaþrýstingi plantnanna.
Ef styrkleiki föstu efnanna í jarðvatninu verður mikill,
þá getur vatnsrásin um plöntuna gersamlega hætt og jafnvel
snúizt við þannig, að frá blöðum og stönglum síist vatnið til
rótarinnar og frá hinu hárfína rótkerfi út í jarðveginn
(Exosmose). Þetta kemur í ljós við ofþurrk sem visnun og
skrælnun á gróðrinum.
Næringarupplausnin má heldur ekki verða of veik, því það
hindrar nægilegan hraða næringarefnaupptökunnar, því auð-
ugri sem jarðvegurinn er að næringarefnum, þvi betur sem
hann er áborinn því meira hárpípuvatn er nauðsynlegt að
sé í honum. Ef ræktuninni er ætlað að skila miklum afrakstri
þarf því betur að vera séð fyrir vatnsforða gróðrarmoldar-
innar.
Það hámarks vatnsmagn, sem nytjajurtir okkar þola, fer
vitanlega eftir því, hverjar plöntutegundir mynda gróður-
teppið. Til þess að vatnsforði jarðvegs sé á kjörstigi fyrir
fóðurgrösin er vatnsþörfin allmikil, en bilið milli hámarks
og lágmarks er þó fremur rúmt. Vatnsþörfin er t. d. mjög
mikið minni hjá korntegundunum og jarðepium heldur en
hjá fóðurgrösunum á túnum og engjum.
Kjörstig korntegundanna og jarðeplanna til vatnsmagns-
ins liggur lægra eii kjörstig fóðurgrasanna og bilið milli lág-
marks og hámarksþarfa þessara plantna verður þrengra.
1. Kröfur liinna einstöku jurta til vatns og vatnsstöðu-
lækkunar.
Vatnsþörfin við gróðurframleiðsluna felst ekki eingöngu í þeirri
eyðslu, sem á sér stað í plöntunum sjálfum vegna uppgufunar
frá blaðflötum þeirra og næringarupptökunnar, heldur verður líka
að taka tillit til þeirrar uppgufunar, sem á sér stað á gróðrartíma-