Búfræðingurinn - 01.01.1941, Page 30
26
BÚFRÆÐINGURINN
vatnsstö&u, og efíir því sem slétturnar urðu eldri, náði það meiri
útbreiðslu.
4) Axhnoðapiinlur gaf mesta eftirtekju við 00—110 cm grnnn-
vatnsstöðn og i 10 ár var eftirtekjan jafnan mest við vatnsstöðu,
sem var 1,10 cm undir yfirborði.
5) Túnvingull gaf bezta eftirtekju við 40 cm grunnvatnsstöðu,
en þreifst mjög illa við 20 cm vatnsstöðu.
G) Vallarsveifgras og língresi gáfu öll árin mesta eftirtekju við
40—60 cm grunnvalnsstöðu.
Yitanlega fer krafan til lækkunar á grunnvatninu eftir því,
hve öruggar hárpípuverkanir jarðvegsins eru. Ef hárpípuverkan-
irnar eru litlar og vatnsheldni jarðtegundarinnar lítil, þá er lág
grunnvatnsstaða varasöm, einkum þó ef undirlag hins unna jarð-
lags við þurrkunina slítur hárpípusambandið við grunnvatnið,
eins og stundum verður við framræslu í veltutorfsjarðvegi.
Við háa grunnvatnsstöðu er það venjulega ekki vatnið sjálft,
sem er eyðileggjandi fyrir gróðurinn, heldur er ]>að myndun skað-
legra sambanda, ýrnsar efnabreytingar, og vöntun á loftskipti í
vatninu og kyrrstaða þess, sem veldur því, að vöxtur jurtanna
hindrast af of miklum jarðraka.
Undantekning frá þessu eru starirnar, þær ná lofti til rótkerfis
og jarðstöngla gegn um loftrásir, er liggja um stöngulinn niður
til jarðlægra hluta plöntunnar. Af þeim ástæðum geta starir náð
eðlilegum þroska þó grunnvatnið, ef það er heilnæmt, nái alveg
jarðaryfirborðinu. Þó eru eiginleikar gulstararinnar þannig, að
hún þolir grunnvatnsstöðulækkun síðari hluta vaxtarskeiðsins.
2. Vatnsmagnsþörf ræktunarinnar.
Vatnsmagnsþörf ræktunarinnar er háð fleiri samverkandi
atriðum:
1) Hve mikið gróðurinn þarf að nota af vatni til beinnar nær-
ingar.
2) Ilve mikið gufar upp frá gróðrinum sjálfum og jarðvegi
þeim, sem hann vex í.
3) Vatnsheldni jarðtegundanna.
4) Eiginleikum jarðvegsins og jarðvinnslunni.
5) Áburðarnotkun og frjósemi jarðvcgsins.
6) Raka loftsins.
7) Áhrifum birtunnar.
1) Notkun vatnsins lil heinnar næringar er minnstur hluti af
vatnsþörf ræktunarinnar, og verður sá hluti vatnsþarfarinnar eigi
skilinn frá þeim hlula vatnsins, sem plantan notar til að viðhalda
vökvaþrýstingi sínum og til flutnings næringarefnanna um plöntuna.