Búfræðingurinn - 01.01.1941, Page 63

BÚFRÆÐINGURINN
59
2) Þverræslan gefur aðstöðu til að hafa meiri halla á við-
tökuskurðunum heldur en þeim skurðum og ræsum, sem í
þá liggja. Þetta hefir þau áhrif, að rými þeirra má vera minna
heldur en ef þeir væru lagðir með minni halla. Þá er ekki
þýðingarminna vegna viðhaldsins, að hallinn fer vaxandi. Það
sezt minna til af leðju í skurðina, sem vatnið skolar með sér
og sem eykur aðstöðu til gróðurmyndunar i botni skurðsins.
3) Á landi, þar sem viðhöfð er þverræsla, er minni hætta af
tjóni frá yfirborðsvatni, þverskurðirnir taka við því. Þó um
lokræsi sé að ræða, veldur losun jarðvegsins yfir ræsunum
því, að niðursig yfirborðsvatnsins verður aðallega yfir ræs-
inu. Þar sem langræsla er notuð, fylgir yfirborðsvatnið stefnu
aðalhallans milli ræsanna.
Við valið um fyrirkomulag kerfisins er fyrst og fremst þess
að gæta, að ræsi og þurrkskurðir hafi þann lágmarkshalla,
er þeir mega hafa og ætti, þegar annað er mögulegt, ekki að
tefla í tvísýnu með hallann, og er því þar, sem halli er tak-
markaður, fremur að taka þann kostinn, að hafa langræslu
heldur en gera botnhalla ræsanna of lítinn.
Það má í stutlu máli segja, að það sé grundvallaratriði
að leggja ræsin þar, sem grunnvatnið stendur uppi eða þar,
sem þrýstingurinn er mestur á framrennsli þess, og beztar
verða verkanir hvers einstaks ræsis, ef það sker fgrir þrýsti-
l,atnsæðarnar í jarðvcginum.
T