Búfræðingurinn - 01.01.1941, Page 68

64
BÚFRÆÐINGURINN
Fjarlægð milli hliðstæðra viðtðkuskurða fer eftir þvi, hvort
hægt er að ræsa til skurðanna frá báðum hliðum eða ekki.
Við einhliða ræslu, þar sem jarðræsi eru notuð, má telja hæfi-
legt að spildubreiddin sé 80—110 metrar, en meiri ef fram-
ræslan er gerð með pípuræsum eða opnum þurrkskurðum.
Sé ræst til beggja hliða, má fjarlægðin vera Í40—200 metrar.
Það er sérstaklega þýðingarmikið atriði að rofinu sé vel
jafnað af bökkum þeirra, og meðfram viðtökuskurðum á
aldrei að hlaða garðlög í girðingarstað eða undirlileðslur
undir girðingar, því leysingarvatn á alltaf að hafa opna leið
til viðtökuskurðar el'tir aukahalla landsins í sömu stefnu og
lokræsin hafa.
Sé notaðir opnir þurrkskurðir, þá getur verið réttmætt að
hafa breidd milli viðtökuskurða 200—'iOO metra, því þá hefir
yfirborðsleysingarvatn af landinu sjálfu opnari leið til þurrk-
skurðanna heldur en til lokræsa, þar sem þau eru notuð.
4. Þurrkslcurðir.
Opnir þurrkskurðir koma l'yrst og fremst til greina á þvi
landi, sem er svo hallalítið, að ekki er unnt að leggja þar
lokræsi með þeim lágmarks botnhalla, sem á ræsunum má
hal'a. Þá getur enn fremur verið ástæða til að nota opna þurrk-
skurði á grunnum mýrum með vatnsleiðandi undirlagi. Mýrar,
er ekki hafa nemaOd cm jarðvegsdýpt eða minna, verða sjaldn-
ast ræstar með jarðræsum, og er því, ef annað efni til ræsa-
gerðar á viðkomandi stað er mjög dýrt, ástæða til að nota
opna skurði eingöngu til að þurrka landið.
Þegar unnt er með opnum þurrkskurðum að ná fyrir neðan-
jarðarvatnsæðarnar með því að grafa skurðina á last jarð-
lag eða niður í vatnsleiðandi malar- og sandundirlag, er
venjulegast, sé skurðunum valin rétt iega, unnt að ná fyrir
það vatn, er tjóni v.eldur, á allbreiðri spildu, ef halli landsins
er ekki mjög mikill, svo þrýstivatn frá vatnsleiðandi lögum,
er dýpra liggja en botn skurðsins, kemur ekki fram á landinu.
Ennfremur verður jafnan að ræsa með opnum þurrkskurð-
um samfelld mógrafarsvæði, því þar er hvorki hægt að ræsa
með jarðræsum eða grjótræsum svo tryggt sé.
Stefnu opinna þurrltskurða er haganlegast fyrir komið með
því, að teigarnir milli þeirra verði jafnbreiðir frá upptökum
til útfalls skurðanna. Með því verður öll vélavinna á landinu