Búfræðingurinn - 01.01.1941, Page 72

(58
BÚFRÆÐINGUUINN
vatnið leiðist burtu að vetrinum úr dýpri jarðlögum, svo að
eí'tir að klaki er leystur úr jarðveginum að vorinu, verður
niðursigið örara heldur en þar, sem ræsin standa vatnsfyllt
vetrarlangt.
Þá má og taka tillit til þess, hvort tandið sígur við ræsluna,
og þá hve miklu jarðsigið nemur. Ef lokræslan er framkvæmd
samhliða því, sem opnir skurðir eru gerðir, má alltaf búast
við sígi á mýrlendi, mismunandi iniklu, eftir því hve mýrin er
djúp, og hvað vatnsfyllt hún er áður en ræslan fer fram.
Dýpt ræsanna verður að miða við það, að ræsið fullsigið hafi
þá dýpt, sem jarðvegur og væntanlegur gróður landsins gerir
lcröfu til. Þess eru mörg dæmi, að jarðsigið á framræstum
mýrum hér á landi hefir mælzt 60—80 cm.
Djúpgengar jurtarætur geta greint sig inn í ræsin ef grunnt
er ræst og hindrað vatnsrennslið að meira eða minna leyti.
Ef grunnt er ræst, er hætt við að yfirborðsvatn sígi niður í
ræsin, flytji með sér aur og leðju og' stífli þau. í slíkum ræs-
um geta loftáhrifin gegn um hið losaða jarðlag yfir þeirn
hreytt járnláarvatni í föst járnsambönd, svo ræsin stiflisl af
rauða.
Það sem mest áhrif hefir á ræsadýptina fyrir utan kröfur
gróðursins, er þó hvernig jarðvegurinn er, sem ræsa á, bæði
jarðlagsdýptin, jarðtegundin og gerð undirlagsins, og ber sér-
staklega að rannsaka það og taka tillit til þess við ákvörðun
ræsadýptarinnar.
Mýrar, sem hafa djúpt jarðlag og ræsishotninn því ekki nær
undirlaginu, þurfa að ræsast svo, að á fullsígnu landi sé dýpt
ræsa á túnum 1,10—1,20 metrar. Ef undirlag mýrarinnar
liggur aðeins lítið dýpra og á inótum þess og mýrartorfsins er
vatnsleiðandi lag eða undirlagið sjálft er vatnsleiðandi, er rétt
að ræsið sé gert þeim mun dýpra, þvi það getur gefið aðstöðu
til að auka fjarlægðina milli i’æsa.
Leirjarðvegur þolir djúpa ræslu, sé leirinn eklci því sam-
felldari. Sandblandaður moldarjarðvegur má ræsast grynnra
en leirjörðin. Þó er engan veginn ráðlegt að dýpt ræsanna sé
grynnri heldur en 1 metri á slíkri jörð.
Hreinan sandjarðveg þarf sjaldan að ræsa nema á þeim
stöðum, sem hann hvílir á þéttri móhellu í lægðum, svo að
neðanjarðar vatnsuppistaða myndast, sem gerir jarðveginn
vatnssjúkan.