Búfræðingurinn - 01.01.1941, Side 94

BÚFRÆÐINGURINN
90
Þar af í HN03 ........
------NH3 ...........
—-----lífrœnum efnum
1000 tonn
400 —
9300 —
160 —
Fosforsýru
Kalí
Kalki
11300 —
134000 —
Fyrir utan hina beinu þýðingu föslu efnanna, að færa jarðveg-
inum verðmæta jurtanæringu, hafa þau jarðbætandi áhrif á ýmsan
hátt eins og síðar verður vikið að.
Áveituvatnið hefir ennfremur þau áhrif, að það endarnýjar
loftið í jarðvegihum og auðgar hann að súrefni. Stöðugt ciga sér
stað efnaskipti í jarðveginum, og jafnaðarlega er það súrefnið, sem
er virkt á þann hátt, að það sameinast súrefnissnauðutn sam-
böndum, til dætnis H2S, CH4 FeO, og gerir þessi sambönd áhrifa-
laus á gróðurinn, en þau verka sem eitur fyrir hann. Á þennan
liátt getur hætt ásland efna jarðvegsins aukið eftirtekjuna. Vatnið
tekur *loftið til sin, sérstaklega þar sem það hefir straumrennsli
um Jeið og það sígur í gegnum jarðveginn rýmir það burtu kol-
sýrunni, og hefir það þýðingu fyrir öndun jarðlægra stöngulhluta
gróðursins, sent í kyrrstæðu, kolsýruauðugu jarðvatni ekki fá nægi-
legt loft til öndunarstarfsemi sinnar.
Eðlisásiand áveitulandsins breytist með áveitunni. Mosamiklar
mýrar breytast á þann hátt, að mosinn hverfur ef vatnið Jjer með
sér föst efni og framræsla fylgir áveitunni. Steinefnin, sem á þenn-
an hált berast i rótinni, flýta fyrir ummyndun jurtaleifanna i yfir-
borði svarðarlagsins.
Við framburðinn hækkar landið smám saman, og vitanlega eru
til dæmi þess, þar sem leirframburður er mikill, að jarðvegurinn
þéttist um of, svo að stargróðurinn nær eklci eðlileguin þroska, en
liilt er þó algengara, að skilyrðin fyrir gulstör, og sérslaklega
þó fyrir mýrarstörina, hatni við það, að mosinn hverfur og jarð-
lagið þéttist.
Auk þess að áveitan eyðir mosanum, þá rýmir hún öðrum léleg-
um gróðri burtu, lyngi, fjalldrapa, vetrarkviðastör, horlilöðku o. fl.
tegundum. Þar koma þó til greina önnur áhrif en bein áhrif vatns-
ins, t. d. framræslan. Gróður áveituengjanna verður ekki jafn-
fjölbreyttur og á áveitulausu landi og á stærri svæðum verður jafn-
vel ein tegund mest rikjandi, þegar um votlendis áveitur er að
ræða.
Valnið sleppir seint þeim liita, sem það hefir fengið, og j)vi
getur áveituvatn hitað jarðveginn og verið vörn gcgn frosli.
Vatn í kyrrstæðri uppistöðu tekur vel á móti sólarhitanum og
heldur honum vel í sér.