Lindin - 01.01.1938, Blaðsíða 32

30
L I N 1) I N
það allt að verðleikum, sem satt var og rétt. Héldu
þá menn iðulega, að hann ætti sjálfur enga sannfær-
ingu, er hann játti því, er aðrir sögðu. En mjög hefir
mönnum skjátlast þar í dómi sínum um hann.
Hinn frjálshugsandi, víðsýni maður, er á hverri
slund reiðubúinn að hlýða á rök annara og virða
það, sem réit er. Lessa list, sem fjölda hinna ráðandi
manna nú á tímum skortir svo tilfinnanlega, kunni
Matthías Jochumsson. Og þessi eiginleiki hans var
reiknaður honum til höfuðsyndar. — Hann þótti ekki
atkvæðamikill ritstjóri stjórnmálablaðs, er hann hafði
ritstjórn Þjóðólfs á hendi, en hann mundi þykja enn
lélegri ritstjóri nú á tímum, sakir sannleikselsku
sinnar og spektar.
Þó það tilheyri ekki beinlínis efninu, sem ég hafði
afmarkað mér í þessu erindi, langar mig að tilfæra
hér nokkur orð, er hann skrifar í Þjóðólf litlu eftir
að hann tók við ritstjórn lians. Þau sýna einmitt
manninn, sem vér finnum að baki flestra kvæða
hans, hinna betri, og sálma.
»Hin bezta aðferð«, segir liann, »til þess að útrýma
heimsku og hleypidómum er ekki sú, að innræta
mönnum ný stórsannindi, þau sem ekki er hægt að
samrýma villunni, heldur lyfta huganum upp yfir
hana«.
Litlu síðar, þegar hugur hans er upptekin al' þeim
stóru viðburðum, sem í vændum eru, þjóðhátíðinni
1874 — þúsund ára minning um byggingu íslands —
kemst hann svo að orði í sama blaði: Eg vil »glæða
heilbrigt og hlutdrægnislaust almenningsálit, — al-
menna framfarastefnu í landinu, byggða á frjálslyndi,
viti og réttvísi«, og heldur síðan áfram: »Allt er bætt,
ef andinn lifir, framfaralöngunin, lífskjarkurinn, metn-
aðurinn, sá stói’hugi, sem gleymir stríðinu, en seilist
eftir sigrinum. Trúum á framför lands vors! Látum
þá trú hrenna í oss og verða að fastari þjóðvilja...