Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1994, Side 118

116
Kristján Árnason
(24) Er þetta JÓN?
LH L%
(25) Er Jón KOMINN?
LH L%
Þessar segðir hafa hækkun á kjarnaatkvæðinu og svo lækkun í blá-
lokin, og þá bylgjulaga tónlínu sem þama kemur fram má vel túlka sem
samband hækkunar sem fylgir LH tóninum og lækkunar af völdum lágs
lokatóns. (Þessi tónfallslína er e.t.v. ekki alveg dæmigerð fyrir spurn-
ingar eins og þær í (24) og (25), því það er allt eins líklegt að HL tónn
sé notaður á spurningar eins og þessar. E.t.v. fylgir því meiri áhersla
að nota LH en HL sem áherslutón. Nánar verður vikið að merkingu
tónfallsforma í 7. kafla hér á eftir.)
Fleiri dæmi má túlka sem svo að þau styðji þá greiningu sem stungið
er upp á fyrir (24) og (25). Þegar eitthvað kemur í beinu framhaldi af
spurningum eins og þessum verður engin lokalækkun, eins og sést af
(26) :
(26) Er Jón KOMINN (eða verð ég að hringja til hans?)
LH
Til greina kæmi að túlka þetta þannig að markatóninum sé sleppt. En
einnig væri hugsanlegt að líta svo á sem lokahækkunin stafi af því að
setningin endi á háum markatóni, því ekki er óeðlilegt að búast við því
að íslenskt tónfallskerfi búi yfir slíkum tóni.
Gera má ráð fyrir að ef íslenskan hefur háan lokatón ættu áhrif þess
tóns að koma skýrast fram þegar það sem á undan fer er á lágum tóni.
Slíkt má búast við að gildi ef HL tónn eins og sá sem lýst var hér að
framan kemur á undan. Dæmi um þetta gæti verið að finna í því sem
lýst er í (27):
(27) Jón er SKEMMTILEGUR
HL
H%
Hér verður snögg hækkun á fyrsta atkvæðinu í skemmtilegur, en