Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1930, Page 63

ALÞINGISHÁTÍÐIN
29
ar í Reykjavík. Voru þangað boðn-
ir hinir erlendu fulltrúar og gest-
ir, auk fjöldi landsmanna.
Að hátíðinni lokinni fóru hátíð-
argestirnir að dreifast. Sumir af
aðkomugestunum fóru til útlanda
til þess að skoða sig um þar.
Heimafólkið hvarf til heimila sinna,
og langflestir Vestur-lslendingar til
æskustöðva sinna, eða æskustöðva
ættfólks síns, vina og vandamanna.
Nú reið á að nota tímann, því það
voru aðeins fjórar vikur, sem flest-
ir þeirra höfðu völ á til dvalar á
íslandi, en flestum farið eitthvað
svipað og Jónasi: “Mjög þarf nú
að mörgu að hyggja, mikið er um
dýrðir hér”. Þeir þurftu sannar-
lega að hyggja að mörgu, eftir
hálfrar aldar dvöl með erlendum
þjóðum; því breytingarnar voru
orðnar miklar og róttækar á flest-
um sviðum. Gilin, lækirnir, holt-
in, steinarnir, hlíðarnar og fjöllin,
Voru þau sömu og í gamla daga, er
Vestur-íslendingar léku sér á þeim
stöðvum í æsku; og þó ekki, þvi
móarnir liöfðu gengið úr sér, jafn-
vel heilar bújarðir blásið upp. Aft-
nr á öðrum stöðum var búið að
græða upp það, sem áður voru
nielar. Pólkið, sem þeir þektu í
nngdæmi sínu og þeir ólust upp
næð, var tvístrað og margt af því
horfig út á haf dauðans. Bn samt
var það náttúran, átthagarnir —
æskustöðvarnar — sem helzt var
^ægt að minnast við. Alt hitt svo
breytt, að naumast var hægt að
þekkja það. Pólkið og hugsunar-
háttur þess, verzlunarsambönd og
verzlunarfyrirkomulag; sjávarútveg
nr og fiskveiðaaðferðir, vegir og
samgöngur; og að síðustu landbún-
aðurinn, fyrirkomulag hans og
húsagerð, bæði í sveit og við sjó,
orðið annað. Á síðustu áratugum
hefir verið gert nýtt landnám á Is-
landi í öllum skilningi, sem gerir
viðhorfið alt torkennilegra þeim,
sem ekki hafa vaxið upp með því.
Afstaða þjóðarinnar í stjórnmálum.
í kirkjumálum og í lífsskoðunum
er alt önnur en hún var. Verzlun-
ina hafa íslendingar tekið í sínar
eigin hendur og lúta því ekki leng-
ur útlendu verzlunarvaldi, sem hlýt-
ur að efla sjálfstæði þjóðarinnar
og auka framsóknarþrá hennar, þó
árekstur kunni að verða í ýmsum
efnum fyrst í stað. — Flestir róðr-
arbátar eru horfnir, en í stað þeirra
kominn nýtízku fiskifloti, svo að
menn geta nú sótt fiskinn út í
hafsauga, ef á þarf að halda. Þessi
breyting á sjávarútveginum hefir
haft þann kost, eða ókost, í för
með sér, að sveitimar hafa svo að
segja tæmst af hinu yngra fólki,
því arðurinn af hinni breyttu sjáv-
arútgerö hefir orðið meiri en af
sveitabúskapnum.
Vegir allir eru breyttir, og með
þeim samgöngurnar. Nú fóru menn
í glæsilegum bifreiðum nálega um
alt land, í stað þess að ferðast á
hestbaki, eins og áður var títt.
Hvergi var stanz, hvergi bið; aldrei
þurfti að bíða eftir ferju, því hvert
einasta vatnsfall er nú brúað. Hvar
sem maður var staddur á landinu,
gat maður náð til annara sveita eða
landshluta með síma. Og í stað
klyfjahestanna, þutu vörubifreið-
arnar aftur og fram um landið,
hlaðnar varningi og allskonar
flutningi.
Þá er landbúnaðurinn. Hann er