Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1936, Blaðsíða 26

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1936, Blaðsíða 26
8 Tímarit Þjóðrœknisfélags íslendinga uppástungur til nýrra laga þannig fram komnar, og þegar þeim var vel tekiÖ, varÖ það lilutverk Lögréttunnar að' íhuga þær og afgreiða. Groðarnir fóru samt sem áður með aðal valdið. Island var lýðveldi með höfðingjastjórn. Réttarfari þess hefi eg lýst á öðrum stað, m. a. í hinum tveimur ofaunefndum ritum mínum, sem hafa komið út á þýzku, og get því gengið framhjá því atriði. Árið 1000 var kristni lögtekin; 50 árum síðar eignaðist ísland fyrsta íslenzkan biskup — Isleif Gissurarson — sem hafði stundað nám í Þýzkalandi og hlotið þar prestvígslu. Síð'ar var Islandi skift í tvö biskupsdæmi. Á næstu öld liafði kirkjan mikil áhrif á íslenzk stjórnmál. Hin íslenzku lög, sem síðar nefndust Grágás, voni bókfest 1117. Græuland var liluti hins íslenzka ríkis.1) Fyrstu landnemaniir komu frá Islandi, í einum hóp, undir sameiginlegri forustu. Þeir fluttu hið íslenzka þjóðskipulag með sér til Grænlands; íslenzk lög og Sátt- málinn frá 1263, sem síðar verður getið, er ákvað stöðu Horegskonungs gagnvart íslenzka ríkinu, giltu því ótvírætt einnig fyrir Grænland2). íslenzka bygðin á Grænlandi sætti liörðum örlögum. Hinn norræni þjóðflokkur þar dó algjörlega út. Hann eyddist vegna þess að hann naut 1 )Jón Dúason: Grönlands statsretlige Stilling i Middelalderen, Oslo 1928. pessi íslenzki vísindamaður, er hinn fyrsti. sem ritað hefir um réttarstöðu Grænlands á miðöldunum. Áður álitu menn, að Grænland hafi verið sjálfstætt ríki, sem gengið hafi á hönd Noregs- konungi með sérstökum hyllingarsáttmála. Jón Dúason hefir sýnt fram á það skýrt og greinilega, að þetta var ekki þannig. — í riti sínu kemur hann einnig fram með nýja skoð- un á byggingu hins tslenzka þjóðfélags á miðöldunum. Hann segir að ísland hafi á mið- öldunum hvorki verið kallað ríki, þjóðveldi, fríríki eða lýðveldi, og að það sé ekki hægt að færa Island inn undir þessi hugtök. Hið gamla Islenzka réttarsamfélag “var og verður altaf að teljast sem lög.” Hann leggur áherslu á, að I hinni gömlu islenzku lögbók, Grágás, merki orðið “lög" réttarsamfélag þ. e. hið gamla réttarsamfélag íslendinga “vár lög,” jafnframt því, sem það merkir “lög” (réttur). Hann álítur að það vald, sem konungurinn hafði á íslandi frá 1263 þangað til hinar nýju lögbækur (Járnsíða og Jónsbðk) voru inn- leiddar, hafi bygst á því, að hann var búinn að ná undir sig goða embættunum, og hafi sem goði I “várum lögum" verið háður hinum íslenzku lögum og, að þegnskyldu, bundinn “várum lögum.” Pyrst með innleiðing hinna nýju laga hafi ísland orðið konungsríki I persónusambandi við Noreg. 2)1 þrætunni milli Danmerkur og Noregs um Grænland, sem árið 1931 kom fyrir gerðar- dómstólinn I Haag og var útkljáð þar árið 1933 Danmörku I vil, kom Island einnig til sög- unnar. Alþingi fól stjórninni að tilkynna dómstólnum, að I þrætunni milli Danmerkur og Noregs eigi ísland einnig síns réttar að gæta. Forsætisráðherra íslands gaf því næst dómstólnum til kynna að ísland hefði einnig orð um þetta Grænlandsmál að segja, og fól prófessor Einari Arnórssyni að rannsaka málið. par sem ekkert var opinberlega birt um gang málsins, var gjörð fyrirspurn á Alþingi til stjórnarinnar því viðvíkjandi, sem aldrei var þó svarað (Acta Isl. Lundb. 26. hluti s. 64). í Greifstvalder Zeitung 4/8 1933 (Acta Isl. Lundb. 26. hluti s. 52 ff.) skrifaði eg grein: “Grænlandsmálið; gjörir Island lika kröfur?” par segi eg m. a. “1814 lét Noregur af hendi lönd, sem réttarlega séð ekki lutu honum, nefniiega hið fslenzka ríki, og tók fé fyrir, með því að fá afslátt af ríkisskuldum sínum. Nú virðast Norðmenn leita að tækifæri til þess að ná aftur hluta af þvl landi, sem þeir hafa látið af hendi við Danmörku, nefnilega Austur-Grænlandi. 1 dansk-íslenzku sam- bandslögunum frá 1918 er Grænlands ekki getið, og þar af verður að draga þá ályktun, að ísland, sem með þessum sambandslögum varð aftur sjálfstætt ríki, hafi þegjandi viðurkent rétt Danmerkur til yfirráða þar, — rétt, sem I sjálfu sér virðist bygður á því, að Danir hafa haft þar yfirráð öldum saman. En með því að Noregur hefir nú friað rétti Dana til lands- ins hefir afstaðan ( málinu gjörbreyzt. svo að það er ekki ómögulegt, að ísland, sem þriðji aðili, leggi fyrir dómstðlinn I Haag kröfur slnar, sem virðast bygðar á traustari grundvelli en kröfur Noregs.”
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.