Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1944, Blaðsíða 158

136
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
óskir um heillaríka framtíð og þakklæti
fyrir vel unnið starf á hinum liðna ald-
arfjórðurtgi. Á þessum örlagaþrungnu
tímum, sem yfir standa og í hönd fara,
er það mikils virði fyrir íslendinga að
halda uppi menningarsambandi við ætt-
menn sína vestan hafs, og eg treysti
Þjóðræknisfélaginu best til að gera það
og óska og vona, að það geti gert það.
Halldór Hermannsson
15. febr. 1944.
Dr. Beck, forseti Þjóðræknisfélagsins
Góðir íslendingar og
Þjóðræknisfélagsmenn:
Félag, sem lifað hefir af aldarfjórð-
unginn, hefir með þvi sýnt, að það er
engin dægurfluga; en hinsvegar á það
eftir að sýna, að þvi geti orðið langs lífs
auðið. Við íslendingar höfum að vísu
löngum verið fastheldnir á það sem okk-
ur hefir orðið við hendur fest. Við eig-
um elsta tímarit á Norðurlöndum,
Skírni; við varðveittum rímurnar i fjórar
eða fimm aldir, sögurnar í sex eða sjö
aldir og Eddu-kvæðin eins lengi og ís-
lenskt mál, tíu til tólf aldir. Því skyldi
þá ekki vera líkur til að við varðveitum
þjóðræknishugsjónina sem í félaginu
felst — og þar með félagið sjálft, enn um
langan aldur?
Það er táknrænt, enda engin tilviljun,
að þetta 25 ára afmæli Þjóðræknisfé-
lagsins skuli bera upp á sama ár og
stofnun hins íslenska lýðveldis. Fyrir
því hafa Islendingar barist heila öld,
þótt sú barátta hafi verið meiri í orði
en á borði síðustu 25 árin. En nú, þegar
henni er að fullu lokið, vildi eg óska
Islendingum þess, að þeir gleymdu
aldrei að berjast fyrir sjálfstæði sínu,
gleymdu því aldrei að oft er hægra að
afla en gæta fengins fjár. Og þess er
víst ekki að dyljast að þjóðernisvonir og
sjálfstæðishugsjónir smárikja' munu
eiga við rammari reip að draga á öld
inni sem í hönd fer, heldur en á hinni
sem nú er liðin. Hins er líka að minn-
ast, að þó óblíð náttúra íslands hafi
stundum leikið landsmenn grátt, þá hef-
ir hún verið þjóðinni óbrigðult sverð og
skjöldur í utanríkismálum þess — alt
til vorra daga. En nú hefir vernd lands-
ins brugðist og héðan af verða Islend-
ingar að sjá fyrir sér sjálfir. Verður
varla sagt að þúsund ára einangrun hafi
búið þá vel undir þennan nýja áfanga,
sem framundan er.
Eg þarf ekki að telja fyrir ykkur tor-
merkin, sem á því eru, að Þjóðræknis-
félag íslendinga verði langlíft í Vestur-
heimi. Upprennandi kynslóðin verður
á endanum ensk og gamla fólkið deyr.
Eg er ekki svo kunnugur högum Vestur-
íslendinga að eg kunni nokkru um það
að spá, hvenær þetta verður, enda virð-
ist mér það kanske ekki aðalatriðið, þó
það sé mikilvægt. Ilitt virðist mér
mergurinn málsins, að Islendingar hér
vestan hafsins haldi þjóðrækninni vak-
andi, meðan lífæð málsins heldur áfram
að slá. Eg óska félaginu þess hlutskift-
is, að það haldi áfram að berjast fyrir
íslensku þjóðerni fram i rauðan dauð-
ann. Eg get hugsað mér að hugsjón
Þjóðræknisfélagsins kunni að lifa, eins
og skrítin minning, meðal þeirra ensku-
mælandi niðja Islendinga sem ekki
skammast sín fyrir uppruna sinn. Og
eg get líka hugsað mér Þjóðræknisfélag-
ið, líkt og Bókmentafélagið, kynni að
lifa áfram lífi sínu heima á Islandi, Þar
sem við verðum að vona að íslenskm
andi og íslensk tunga lifi helst ekki
skemur en meðan heimurinn stendur.
Ef til vill var það Islendingum ómet-
anlegt happ að þeir áttu hér vestan hafs
landa, sem, án þess að hafa kastað þjóð-
erni sínu, höfðu lært listina að lifa í hia-
um mikla nornakatli þjóðernanna-
Vesturheimi. Og ef til vill gæti það orð-
ið eitt af takmörkum Þjóðræknisfélags
íslendinga næstu 25 árin, auk þess að
varðveita þjóðerni Islendinga eins °S
framast má verða, að vinna að þvi a
styðja landana á ættjörðinni í baráttn
þeirra i hinum nýja viðsjála heimi, sem
rás viðburðanna hefir kastað þeim út >•
En hvernig sem veltur, þá óska e”
Þjóðræknisfélaginu langra lífdaga.
Dr. Stefán Einarsson