Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2010, Blaðsíða 302

tengd rafgreinum sem lagðar eru úr sérbyggðum neyðarlýsingardreifiskápum sem
tengdir eru „CPS-H"-varaaflstöð frá Zumtobel, hvers hlutverk er eingöngu að útvega
neyðarljósum og útiljósum rafmagn (AC) og varaafl frá miðlægum raflilöðum ef rafmagn
fer af húsinu (DC). Oll lýsing í húsinu, almenn lýsing, óbein lýsing og neyðarlýsing er
eftir sem áður tengd eins, með DALI-gagnafluhringsstreng. Þessi útfærsla hefur þá kosti
í för með sér að enginn munur er á almennu ljósi og neyðarljósi annar en sá hvaðan raf-
magnið kemur í það. Stýring og eftirlit er í gegnum Litenet-kerfið. En ef eina hlutverk
neyðarlýsingarkerfisins er að útvega rafmagn, hvernig veit það þá hvort slegið er út? Að
vísu er DALI-kerfið þannig byggt upp að við straumleysi fer ljós í sjálflogandi ham og
sendir bilanaboð. Gallinn er hins vegar sá að þau berast ekki fyrr en straumur kemur á
aftur, og þá eitt boð frá hverju ljósi, sem er ofgnótt. Annar galli er sá að DALI-ljós fer ekki
í sjálflogandi ham fyrr en 10 sekúndum eftir straumleysi, sem þýðir 10 sekúndna myrkur
og auknar líkur á slysi eða óðagotsástandi, sem getur skapað hættu og uppfyllir ekki
kröfur staðla um að 50% neyðarlýsing þurfi að vera komin á innan 5 sekúndna. Til að
bregðast við þessu voru settir fasaskynjarar fyrir aftan vör á allar ljósagreinar í raf-
dreifiskápum hússins. Það þýðir að ef var fyrir ljósagrein eða lekaliði fyrir ljósagrein slær
út fer neyðarlýsingin í gang strax og sendir eitt boð um það til skráningar í kerfinu. Þau
boð berast gegnum CPS-H neyðarlýsingarskápinn sem tengdur er Litenet-kerfinu
gegnum staðartölvunet. Til þess að leysa þetta var notaður svokallaður sálurofi (e.dead
man switch) sem ber nafn sitt af því að hann virkar óháð því hvort rafmagn er á öðrum
einingum kerfisins. Þannig að á fasaskynjaranum eru tveir spennufríir rofaliðar. Þeir
víxlast um leið og fasaskynjarinn greinir straumleysi. Annar rofaliðinn sendir boð uffl
straumleysi í viðkomandi dreifiskáp til Litenet-kerfisins og hinn er notaður til að
skammhíeypa öllum DALI-línum „Netlink"-eininga í viðkomandi rafdreifiskáp, sem
þvingar neyðarljósin strax í neyðarlýsingarham. Til þess að spara rafhlöður og lengja
logtíma ljósa í DC-ham eru öll neyðarljós forrituð með DC-gildi sem er ákveðið hlutfall
af fullri lýsingu sem uppfyllir lágmarks birtuskilyrði fyrir neyðarlýsingu.
Lokaorð
Þrátt fyrir öflugt kerfi og góðan ásetning hafa komið upp léttvæg vandamál, sérstaklega
varðandi mannlega þáttinn í kennslunni. I prófum hefur borið á því að fólk hefur orðið
fyrir truflun frá hljóði og hreyfingu frá sjálfvirkni í gluggatjöldum. Einnig eru kennarar
og nemendur ekki sáttir við óhóflega sjálfvirkni í kennslustofum að þeirra mati og vilja
frekar hafa tilfinningu fyrir því að þeir stjórni heldur en að láta vélar stjóma fyrir sig, þó
að það taki meiri tíma. Allt eru þetta gild sjónarmið sem taka þarf tillit til og meta hvort
og hverra breytinga sé þörf.
Starfsmenn HR munu taka við kerfinu að lokinni stillingu og endanlegri úttekt. Gert er
ráð fyrir að kerfið verði svo rekið af tæknimönnum HR. Kerfið mun gera allt viðhald
markvissara, þar sem skráð er saga hvers einasta lampa, þ.e. orkunotkun, bilanatíðni og
peruskipti.
Ein aðalástæðan fyrir því að kerfið var sett upp var sú að það sparar orku og eykur vel-
líðan fólks. Kerfið leitast við að nýta sólarorku sem mest til lýsingar og lágmarka þar með
orkunotkun byggingarinnar, sem gerir hana vistvænni. Kerfið býður einnig upp á marg-
víslega möguleika til gagnasöfnunar og rannsókna fyrir nemendur og kennara. Ef farið
verður út í stækkun háskólans á svæðinu í framtíðinni verður einnig hægt að nýta dags-
birtuskynjarann í þeim byggingum.
Bibliography
[1 ] Bommel, Wout J.M. van. Non-visual biological effect of lighting and the practical meaning for lighting for work. 2006.
[2] A.Tsangrassoulis, A. Synnefa (Greece), A.Jacobs, M.Wilson, J.Solomon. SynthLight Handbook. European educational
infrustructure on energy ef?cient lighting technologies,assisted by 3D environments.2006.
3 0 0
Árbók VFÍ/TFl 2010