Læknablaðið - 01.08.1923, Qupperneq 30

136
LÆKNABLAÐIÐ
Flacenta prævia
66 íslenskir sjúkl. 1901—20.
Eftir Guðm. Thoroddsen, docent. Reykjavík.
í Heilbrigðisskýrslum 1911—1920 er þess getið, að á þeim 10 árum
liafi 31 kona dáið úr blóðlátum við fæðingu, en samtals dóu 82 konur
af barnsförum ]>au árin. Þegar eg las ])etta, datt mér í hug að athuga
hvtrn þátt placenta prævia ætti í því, aS svona margar konur deyja úr
blóSlátum, en til ]ress að fá nokkurn veginn glögt yfirlit yfir placenta
prævia og meSferS hennar hér á landi, þótti mér of lítið aS rannsaka
aS eins árin 1911—1920, og tók þvi næstu 10 árin á undan meS.
Rannsókninni hefi eg hagaS þannig, aS eg hefi fariS vfir allar árs-
skýrslur héraSslækna frá árunum 190T til 1920, sem geymdar eru i Rikis-
skjalasafninu, og skrifaS hjá mér alt þaS. sem þar stendur um placenta
prævia. En Jiegar eg fór svo aS vinna úr þessum skýrslum þá sá eg, aS
langflest tilfellin voru frá héraSslæknum utan af landi, aS eins sárfá héS-
an úr Reykjavík, og mun ]>aS stafa af ])vi, aS í skýrslúm héraSslæknisins
í Reykjavík er nær eingöngu getiS -um þær fæSingar, sem hann hefir
sjálfur veriS viS, en lítiS sem ekkert um ]iær fæSingar, sem aSrir læknar
Reykjavíkur hafa haft til meSferSar. Reykjavíkurskýrslurnar gefa því
engar upplýsingar um þaS, hve oft plac. prævia hefir komiS fyrir í Reykja-
vík, og meöfram vegna þess en lika vegna hins, hve aSstaSa lækna er
alt öSruvísi í Reykjavík en lækna úti um land, ákvaS eg aS sleppa alveg
|)eim tilfellum, sem getiS er um í Reykjavíkurskýrslunum. MeS því verS-
ur meira samræmi og meira aS græSa á þeitn ályktunum, sem dregnar
verSa, ])ar sem aSstaSa læknanna er víSasthvar mjög lik. T. d. má nefna
þaS, aS ekki verSur annaS séS af skýrslunum, en aS allar þær fæSingar,
sem um er aS ræSa, hafi átt sér staS í heimahúsum.
Mjög eru ársskýrslurnar misjafnar, sumar nákvæmar og greinilega sagt
frá hverri fæSingu, sem læknis hefir veriS vitjaS til, en aSrar stuttar
og lítiS á þeim aS græSa annaS en diagnosis, aSalaSgerS læknis og upp-
lýsingar um þaS hvernig móSur og barni hafi reitt af. Sérstaklega verSa
skýrslurnar stuttorSar eftir aS eySublöS G, um „Konur í barnsnauS" koma
til sögunnar. Þar er dálkurinn um athugasemdir læknis svo lítill, aS svo
lítur út, sem ekki sé ætlast til þess, aS mikiS sé i hann skrifaS, enda hafa
margir læknar notaS sér þaS. Þó eru enn þá ýmsir læknar. sem fvlla út
eySublöSin en geta þar aS auki erfiSra fæSinga greinilega í aSalskvrsl-
unni. Eini gróSinn viS eySublöSin eru upplýsingarnar um aldur mæSra
og tölu fyrri fæSinga, en þaS hvorttveggja vildi stundum gleymast í gömlu
skýrslunum.
Hér er ekki rúm til þess aS lýsa sérstaklega hverju tilfelli, svo aS eg
verS aS láta mér nægja, aS gefa aö eins heildarvfirlit yfir tilfellin og aS-
gerSir þær. scm gerSa'r hafa veriS og árangur ])eirra. Seinna mun eg sa'O
.víkja nánar a'S þeim tilfellum, þar serrt móöirin hefir dáiö.
Á þessum fýrstu 20 árufn aldarinrtar er í ársskýrslunum, utan Reykja-
víkur, getiö um 66 fæSingar ]iar sem fylgjan var fyrirsæt og er mjög