Læknablaðið - 01.08.1923, Síða 129

LÆKNABLAÐIÐ
227
um undirvitund og ósjálfrátia starfsemi hennar eins og hún sé með öllu
sannaður hlutur. Þó eru ekki 'nema nokkur ár, síðan prófessor Muenster-
l^erg sagöi uni■ undirvitundina þessi þrjú orð: „There is none“.
Það er starfsemi undirvitundar, er verður með einhverjum hætti þess
valdandi, að þetta hvorttveggja, næmleiki fyrir farsóttum og dauðinn
eða andlátiö, verður öðru vísi með geðveikum mönnum en hinum, sem
ekki eru geðveikir.
Þess ber samt að gæta. að þessi modus moriendi er miðaður við þá sjúkl.,
er hafa schizophrenia eða functionella geðveiki, en ekki ef geðveikin staf-
ar af skammvinnri eða langvarandi bólgu í heilanum, svo sem meningitis
eða dementia paralytica. Slíka sjúklinga hefi eg ekki haft hér. Reyndar
hefi eg séð þá hundruðum saman, liæði í Þýskálandi og í Danmörku.
En um þá get eg ekki sagt neitt af eigin reynslu.
Tilraunir. Eg hefi bent á þessi tvö fyrirbrigSi með geðveikum mönn-
um. VirSast þau l^æði benda í ])á átt, að hér ráði starfsemi undirvitund-
arinnar' miklu. Halda margir, að hin ósjálfráða starfsemi undirvitund-
arinnar ráði í raun og veru mestu um hvernig sjúkdómurinn hagar sér.
Það var árið 1910, að eg fór fyrst að gera nokkrar tilraunir með þetta
fyrir augum. Og að eg byrjaði á þeim, var að þakka ca. þrítugum karl-
manni hér í Reykjavík. Hann hafði nokkuS ])rálátan magacatarrh. Og
auk þess langaði hann að vita, hvernig ])að væri að svelta, og tók upp á
þvi, að svelta sig, eftir áeggjan minni. Hann fastaði i 10 sólarhringa;
var alt af á fótum og gekk um 4—5 rastir suma dagana. Eg hafði aldrei
séð mann svelta fyr, og þótti mér undarlegt, hve litið sá á manninum, eítir
10 sólarhringa föstu. Hann drakk að eins kalt vatn. En alla þá, er eg hefi
sett á „vatnskost", læt eg drekka heitt vatn; á það að vera um 50 til 55
stig á Celsius. Er fullorönum manni ])að vel drekkandi fyrir hita. Vatnið
er þá um 13—18 0 C. heitara en blóðið, og sparar þessi hiti vatnsins lítið
eitt krafta líkamans. Aftur á móti verður kuldi kalda vatnsins til þess
aö draga dálítið úr þeim, þar sem það er um 25—30 stigum kaldara en
hinn eðlilegi blóðhiti mannsins. Líkaminn verður því aS nota nokkuð
brot af hitamagni sínu til ])ess að hita ])etta kalda vatn, uns þaö er orð-
ið jafnheitt líkamanum.
Sjúkl. ])oldi sultinn miklu betur en eg hafði gert mér í hugarlund, og
Varð ])etta til þess, að inér kom til hugar að reyna að h a f a á h r i t á
undirvitundina m e ð f ö s t u og hreinum vatnskosti.
Fyrsta lækningatilraun mín varð til með þessum hætti: Stúlka ein
var hér í hælinu. Hún hafði þá verið hér síöan í maí 1908 og geðveik í
ca. 10 ár, áður en hún kom hingað. Allan þann tíma hafðil geöveikin lýst
sér eins. Hún var sturtdum óróleg um langt skeið, en svo snerist ])essi
órósemi hennar upp í æði, er stóð venjulega yfir frá 6—8 vikur og upp
í 4—5 mánuði; var húri þá öðru hvoru furiosa, en eðlileg á milli. Ekkert
rnundi hún eftir því, er hún hafðist að, þegar hún hafði komist í algleym-
ing. Hún var og alt af ntjög horuð eftir köstin. Það var ógerningur að
halda á hennii' holdum, hvernig sem með hana var farið. Köstin byrjuðu
með stuttu prodromal-stadium.
Þegar svo eitt kastið byrjaði i henni, afréð eg að reyna að stytta það
með því að setja hana á vatnskost. Eg sagði sjúklingnum frá því, að eg
ætlaði að svelta hana i því skyni, að æðiskast hennar yrði styttra. Svo