Læknablaðið - 01.08.1923, Qupperneq 137

LÆKNABLAÐIÐ
oo;
"iVí
Baginsky, Berlín 1892, stendur m. a.: „Mjög einkennilegt er þaö, er barna-
veiki kemur upp úti í sveitum hjá fjölskyldum, er búa þar afskektar, en
hafa mikil mök við dýr, einkum hæns og kálfa. Þrásinnis hefi eg sé'ö
barnaveiki koma upp á sveitaheimiium, ])ar sem-áöur hafa gengiö drep-
andi sóttir meöal hænsanna. Þetta samband þyrfti aö athuga nánar.“
Hvernig svo sem þessu öllu er nú varið, og hver sem hefir flutt veikina
inn í héraðiö; þá er þaö áreiöanlegt, aö hafi hún ekki komiö upp á bæn-
um sjálfúm, hefir hún borist þangað með heilbrigöum eöa
þ v í n æ r h e i 1 b r i g ð u m m a n n i (þ. e. ekki veikurn af barnaveiki).
;;Þá kemur enn ein spurning, sem afaráríöandi væri aö fá ákveðiö svar
viö: Hvernig flytja þessir heilbrigöu eöa því nær heilbrigðu me'nn sótt-
iná? Flytja þeir hana sem verulegir gerlaberar, þ. e. í munni og koki, nef-
holi, eyrum o. s. frv., eöa ílytja Jteir hana u t a n á s é r, á höndum eöa
andliti, eöa í fötum sínum og farangri? Til hægöarauka má kalla hið fyrra
oeina, hiö síðara óbeina sýkingu.
Áriöandi væri að fá sem gleggsta vitneskju um þetta, einkum vegna varn-
arráöstafana gegn útbreiöslu veikinnar. Sé venjulegá um beina sýkingu
að ræöa, er strax sýnilegt, aö sótthreinsanir og aörar sóttvarnarráðstaf-
anir veröa miklu erfiöari og gagnsminni en ella. Flestum kemur sarnan
um, aö erfitt sé að eiga viö gerladeyöingu hjá gerlaberum barnaveikinn-
ar, en hitt er þó jafnvíst, að auövelt er að sótthreinsa yfirborð líkamans,
föt og flesta muni.
Hingaö til hefir því veriö haldiö fram, aö viö barnaveiki væri aðallega
um beina sýkingu að ræða, og þá annaðhvort frá heilbrigðum eöa meira
eða minna veikum mönnum (Gram, Aaser, Romberg, Bertin-Sans &
Carrieu, Bendix). Aö visu hefir verið viðurkent, aö óbein sýking ætti sér
staö, en þó venjulega aö eins yfir stuttan veg og túma og hin þó oftar.
Eg þykist geta fært likur aö því, aö óbein sýking sé eins algeng eða ef
til vill algengari, og að af hennar völdum muni veikin- hafa komið upp
aö þessu sinni.
Sé einhver maður gerlaberi í venjulegum skilningi, veröur að skoða
svo, að gerlarnir séu fastari viö hann og fylgi honum lengur, en ef hann
er gerlaberi á óbeinan hátt. Þessir tveir menn, sem helst er grunur á, að
hafi flutt sóttnæmiö inn í sveitina, sýktu hvergi frá sér. hvorki fyr né
síðar, nema á þessum eina bæ. Það er lítt hugsanlegt, hafi þeir, annar eöa
báöir, verið venjulegir gerlaberar. Auk þess mun það vera venjan viö
gerlaberana, aö þeir annaðhvort hafi haft sjúkdóminn eða þá haft mjög
mikil mök viö sjúklinga. En hér er engu slíku til að dreifa. Alt talar frem-
ur fyrir því, aö þeir hafi, er beir í Vopnafirðinum komu inn á næsta bæ
við barnaveikisheimili t'rá árinu áður, fengiö ])ar sóttnæmiö i farangur
sinn, íatnaö eöa á hörund, borið þaö aö Dalh. og deponerað því þar.
Nú væri hægt aö búast við með þessa veiki, þar sem uppruni hennar
á ])essuni staö er svo miklu rnyrkri hulinn, að útbreiösla hennar yröi þá
jafn torskilin. En ]iaö er öðru nær. Eftir aö hún var kornin á þennan
bæ, rná rekja feril hennar þaðan, benda á mennina, sem flytja hana, og
vita uni sýkingardaga. Alt er ]ietta auövelt fyrst í stað. En hitt fer ekki
nema að vonum, að þegar hún er orðin rneira útbreidd, veröur ferillinn
flóknari og erfiðara aö rekja hann, uns þaö er ómögulegt meö öllu.