Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.01.1932, Blaðsíða 25

Stefnir]
Hvaðan er fjárkreppan?
25
armælar, sem líta má á og líta
þarf á, eins og eg mun nú bráð-
lega sýna nánar. Þá veldur það
og miklu, að við erum talsvert
utan við örasta strauminn. Við
þurfum ekki að bregða við eins
skjótt og aðrir. Viðskifti okkar
eru ekki örari en það, að venju-
lega fæst umhugsunartími, og
það er ekki lítils virði. Eg vil
nefna sem dæmi dagana fyrstu
eftir að Englandsbanki stöðvaði
gullinnlausnina. Aðrar þjóðir
urðu að bregðast við þessu strax.
En við gátum horft á þetta
nokkra daga og athugað, hvað
gerast myndi. Einhver óþægindi
stöfuðu af því, að Landsbankinn
hætti að skrá erlendan gjald-
eyri um stund, en afleiðingin var
líka sú, að hann komst í það
sinn hjá gönuskeiði því, sem hin
Norðurlandaríkin lentu í. Við
biðum þar til séð varð, að pund-
ið myndi ráða genginu, og tók-
um strax þá aðstöðu að fylgja
því. —
í tvö ár voru skýin að dragast
saman fyrir það óveður, sem nú
er skollið á. Fyrsta viðvörunin
kom seint á árinu 1929. Hvar
var hið vakandi auga stjórnar-
innar? Hafði hún komið auga á
skýflókana og hagaði hún ráð-
stöfunum sínum eftir því? Þetta
er það, sem næst liggur fyrir að
athuga.
Á Alþingi 1930 var enginn
kreppubragur yfir stjórnarliðinu.
Mesti viðburður þess var sú stór-
fenglega pólitíska hefnd, ráð-
gerð og undirbúin um mörg ár,
sem átrúnaðargoð stjórnarflokks-
ins var að koma fram á hendur
Islandsbanka. Eg ætla ekki að
fara að þreyta menn á því að
segja þá raunalegu sögu hér. Eg
hefi sagt hana í Stefni áður. En
það var sannarlega að leika sér
með eldinn á hættulegasta stað,
þegar mesta fjármálafrek þings-
ins var það, að loka banka, sem
var jafn fléttaður inn í atvinnu-
líf okkar eins og íslandsbanki
var. Það var flokks-lundin, sem
þjónað var.
Svo leið ár, og aftur kom Al-
þingi saman, 1931. Allt árið
1930, með öllu því, sem þá gerð-
ist í heiminum, og með allri fjár-
sóun stjórnarinnar, var liðið. —
Allar loftvogir voru fallnar nið-
ur á lágmark, nema pólitíska
loftvogin hjá stjórninni. Stjórn-
in virtist fáu skeyta nema því,
að kosningar voru framundan,
og hún faldi allt nema ógengd-
ina. Um hana gaf hún út bók til