Sagnir


Sagnir - 01.05.1982, Side 66

Sagnir - 01.05.1982, Side 66
bæri að fella þetta frumvarp þegar frá fyrstu umræðu.34) Eftir þessa umfjöllun ætti ekki að fara á milli mála hvaða hlutverk varalögreglu var ætlað. Einnig hafa ver-ið nefnd nokkur til- efni frumvarpsins. Væntanlegt hlutverk varaliðs skipti miklu þegar afstaða var tekin með eða móti. En það er ekki aðeins fulltrúi Alþýðuflokksins sem telur óeðlilegt að stofnað sé lögreglulið gagngert vegna verk- falla og kjaradeilna, heldur einnig þingmenn Framsóknarflokksins, auk manna eins og Jakobs Möller, sem síðar átti mikinn þátt í stofnun Sjálfstæðisflokksins 1929. Ýmislegt bendir til að þetta atriði hafi skipt mestu máli. Hina víðtæku heimild mátti þrengja og kostnaði var hægt að stilla i hóf. Má i því sambandi benda á álit fylgj- enda frumvarpsins í allsherjarnefnd en það gekk í þessa átt. Þó heimildin væri takmörk- uð og þar með kostnaður virtist það þó ekki laða t.d. Framsóknarmenn til fylgist við frumvarpið. Lok máls á þingi. 5. mars fór fram atkvæðagreiðsla og var frumvarpinu vísað til annarrar umræðu með 15 atkvæðum gegn 13. Þeir sem studdu frumvarpið voru þingmenn íhaldsflokksins, auk tveggja úr Sjálfstæðisflokknum gamla, Bjarna frá Vogi og Benedikt Sveinssonar. Á móti voru þingmenn Framsóknarflokksins, auk Jóns Baldvinssonar, Jakobs Möller og Magnúsar Torfasonar. Frumvarpinu var síðan vísað til Allsherjarnefndar.35) Tveimur mánuðum síðar eða 5. maí, hafði allsherjarnefnd lokið umfjöllun sinni. Eins og vænta mátti hafði nefndin klofnað í af- stöðu sinni til frumvarpsins. Fylgjendur frumvarpsins stóðu að áliti minnihlutans. Lögðu þeir til að frumvarpið yrði samþykkt með þó nokkrum breytingum. Breytingar hnigu í þá átt að takmarka frumvarpið. Þannig var gert ráð fyrir að leyfilegt varalið i Reykjavík yrði allt að 100 manns og allt að 10 manns í öðrum kaupstöðum. Árlegur kostnaður var áætlaður c.a. 10—15 þúsund krónur. Að lokum má nefna til að fylgjendur frumvarpsins töldu ,,...að sjaldan mundi til þess koma, að varalögregla yrði til kvödd; vitneskjan um, að hún er til taks, mundi venjulega nægja.“36) Meirihluti nefndar, andstæðingar frum- varps, skoruðu á þingmenn að fella frum- 64 varpið. Löggæslan yrði ekki bætt með vara- liði, heldur aðeins með því að fjölga í hinu fasta liði. Vitnað var í áðurgreind lög um lögreglusamþykktir fyrir kaupstaðina. Með þau í huga bæri að líta á stofnun varalög- reglu bæði óþarfa og gagnslausa. Að lokum sagði í áliti meirihlutans:37) Að endingu má geta þess, að eins og málið er fram borið og eftir þeim undirtektum að dæma, sem það hefir fengið nú þegar, sjerstaklega meðal verka- manna, má fyllilega búast við, að varalögreglan, komist hún á, verði óvinsæl frá byrjun og njóti ekki trausts almennings, en trausts og virðingar almenn- ings þarf hver lögregla að njóta, til þess að starf hennar komi að tilætluðum notum. Umræðu var fljótlega frestað. Þinglokin 1925 voru í nánd og frumvarpið var aldrei tekið á dagskrá framar. Það reyndi því aldrei á hvort meirihluti væri fyrir frumvarpinu i báðum deildum Alþingis. Stjórn íhalds- flokks hafði hvorki þingmeirihluta í efri — né neðri deild, 13 af 28 í neðri deild og 7 af 14 í efri deild. Lokaorð Áform landstjórnarinnar um stofnun varalögreglu ollu miklum deilum, enda talið að mikið væri í húfi. Frumvarpið beindist gegn verkalýðshreyfingunni. Varalögreglu átti að nota til að brjóta verkföll á bak aftur, eða með orðalagi fylgjenda frumvarpsins, að vernda persónulegt frelsi einstaklinganna og leyfa þeim að vinna sem vilja. Það er svo annað mál hversu áhrifarík varalögreglan hefði orðið í raun, hefði hún orðið að veru- leika. Tilefni frumvarpsins voru átök undan- farinna ára, svo sem togaraverkfallið i Reykjavík 1923. Orsakir þess að málið lognaðist út af eru margar. Ein þeirra er vafalaust hinn langi aðdragandi er að frumvarpinu lá, allt frá ár- inu 1924. Frá þeim tíma hafði verkalýðs- hreyfingunni og stuðningsmönnum hennar gefist gott tækifæri að láta í ljós andstöðu sína. Á Alþingi kom í ljós að frumvarpið var klaufalega úr garði gert og það eitt ef til vill gert einstaka menn því fráhverfa. Þetta var andstæðingum frumvarpsins einnig kær- komið, því þeir gátu túlkað frumvarpið að vild. Líklegt er að væntanlegt hlutverk varalögreglu hafi skipt mestu þegar menn skipuðu sér í andstæðar fylkingar. Þegar frumvarpið kom fyrir Alþingi var það ekki
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.