Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 21

„Er þetta foringi?"
blaðaskrif þeirra, og þýski konsúll-
inn Gúnter Timmermann, kvartaði
við forsætisráðherrann Hermann
Jónasson. Hermann fór fram á það
við blöðin að þau gættu sín, og lík-
lega tóku þau það flest til greina.
Seint á árinu 1939 var þetta ítrekað
enn frekar með lagasetningu sem
takmarkaði ritfrelsi blaðanna.31
Það er greinilegt að hér voru
miklir hagsmunir í húfi, enda hefði
jafn „agalaus" þjóð og íslendingar
varla tekið í mál að skerða hið dýr-
mæta prentfrelsi ef svo hefði ekki
verið.
Vinsatnleg samskipti
á fjórða áratugnum
Á ijórða áratugnum fjörguðust
samskipti íslendinga og Þjóðverja
verulega. Mikið var um komur
Þjóðverja hingað til lands, bæði
vísindamanna og annarra. Margir
íslendingar fóru og til Þýskalands
og komu heim aftur hrifnir af því
sem þeir sáu. í Þýskalandi var mik-
ill áhugi á íslandi og svartliðið, SS,
var í fararbroddi. Heinrich Himml-
er hafði til að mynda áhuga á vík-
ingum og heiðni og Walter Darré á
bændum og landbúnaði. Hér á
landi voru margir Þýskalandsvinir
frá gamalli tíð. Margir þeirra voru í
Sjálfstæðisflokknum. Félagið
Germania var vináttufélag fslend-
inga og Þjóðverja hér á landi og
Norræna félagið þýska sinnti bæði
íslendingum og öðrum Norður-
landaþjóðum, en félagið var grein
af nasistaflokknum.32
Morgunblaðið og Vfsir sögðu
oft frá komu Þjóðverja til landsins
og í hvaða tilgangi þeir væru hér.
Mörg viðtöl voru og birt við fólk
sem hafði farið til Þýskalands.
Meðal þeirra var Níels Dungal
prófessor og háskólarektor. Hann
komst svo að orði í viðtali við
Morgunblaðið:
Það leynir sér ekki...þegar
maður kemur til Þýskalands nú,
að þar er allt með öðrum svip en
áður var. Regla og stjórnsemi
ríkir þar nú á öllum sviðum....
Allur almenningur í Þýskalandi
/fyrstu tóku menti
lítið mark á brölti
Adolfs Hitlers (t-lt.)
og þýskra nasista.
Morgunblaðið og Vísir
létu sér fátt utn Jinnast
utn fylgi nasista í kosn-
ingunum 1930 og köll-
uðu Hitler ,fyrrver-
andi húsamálara" sem
menn „ýmist aumkv-
uðu eða hlógu að“ og
nasistar boðuðu
„hernað og ribbalda-
skap . . . afturhvarf
til harðstjórnar, of-
sóknarhaturs gegn
þjóðum og þjóðflokk-
um." Ekki voru Joseph
Goebbles (t. v.) vand-
aðar kveðjurnar: „Er
þetta forittgi? . . . Lít-
ill maður og visinn ...
hittn óásjálegasti
ásýndum. Hatin heftr
alltaf einhver slagorð á
takteinum. Pegar sós-
íalisti stígur upp í
raeðustólinn, þá kyrjar
Goebbels: „ Wer hat
uns verraten?" Jafn-
skjótt svarar 100
manna kór Jlokks-
tnatina hatis: „Die
Socialdemokraten" ...
Pað er ekki líkt því,
að hér sé ötidvegisþjóð
evrópskrar sið-
metmingar ..."
(Tilv.: „Öfgajlokkar
Kaupmannahafnar",
Morgunblaðið 14. des.
1930).
/ W~ m
W MF
'þ-.v . Æ Itr !;>w .? : M
er þakklátur Nasistum fyrir
það, að þeir hafa lagt kommún-
ismann þýska í fjötra.... En
þótt Nasistar hafi allmjög
gengið á persónufrelsi manna,
þá er það hreinn tilbúningur...
að almenningur þar í landi megi
ekki láta uppi aðfinnslur sínar
um hið ríkjandi stjórnarfar.33
Af viðtölum og greinum mátti sjá
að menn höfðu hrifist af þeirri röð
og reglu sem hafði tekið við af ólgu
og upplausn í Þýskalandi. í frásögn
Guðrúnar Lárusdóttur, þingmanns
Sjálfstæðisflokksins, af ferð hennar
til Berlínar 1936 kom fram að
henni leist vel á stöðu konunnar í
hinu nýja þjóðskipulagi:
Konan á að sameina hina miklu
þjóðfylking, sem sækir fram í
starfi, landi og lýð til heilla....
Boðorðið: Bereit dich zu dienen
(ver reiðubúinn að þjóna) [svo]
... hefur bætandi og örfandi
áhrif á sál æskumannsins....
Yfirhöfuð verst maður ekki
þeirri hugsun að þýska þjóðin
sækir fram... .3‘1
Fleira mætti telja hér. íslendingar
fóru til náms til Þýskalands og
sumir jafnvel á vegum SS.35 Ekki
má gleyma íþróttunum sem skip-
uðu háan sess hjá nasistum. Hingað
komu þýskir íþróttamenn og
íslenskir fóru til Þýskalands. Rétt
fyrir stríðið í ágúst 1939 fór íslenskt
knattspyrnulið til Þýskalands og
var fjarska vel tekið. Þeim var sýnt
„allt hið markverðasta“, meira að
segja „fallbyssuverksmiðjur Krupps
SAGNIR 19