Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 47

Viðtal: Orri Vésteinsson og Adolf Friðriksson
að sanna að þesskonar deild sem
hann ræður yfir „gives value for
money“? — en í samvinnu við Ólaf
Egilsson, fyrrverandi sendihcrra,
hefur honum tekist að stofna scr-
stæða kennslustöðu í nútímaís-
lensku. Hún er kostuð til hálfs af
íslenska ríkinu og til hálfs af Uni-
versity College, og var veitt Guð-
rúnu Nordal í fyrra haust. Lektors-
embættið er kennt við Halldór
Laxness og við vonum að það verði
Nóbelsverðlaunahöfundinum til
engrar skammar. í þessu tilfelli
hafa íslenskir valdhafar reynst
mjög góðir, en yfirleitt hafa þeir
ekki brugðist við öðruvísi en aðrir
stjórnmálamenn, fljótir að lofa en
seinir að efna heit sín. En þesskonar
mál eru oft persónubundin —
stjórnarskipti hafa og oft verið svo
snögg að sambandið rofnar og allt
þarf að gera aftur frá byrjun. Vita-
skuld nennir enginn nýorðinn
menntamálaráðherra að lesa bréf
og skjöl fyrirrennara sinna — ekki
lái ég honum það — en stopul
hefur samvinnan stundum verið af
þessum sökum. Samt er þetta fyrir-
komulag sem nú er komið á mjög
heillavænlegt og ætti að vera traust.
En hverja telur þú núna stödu
íslenskra frœða í breska menntakerf-
inu?
Ég hef nú talað nokkuð mikið
um University College þar sem
Víkingafélagið og stærsta norður-
landamáladeildin í landinu eiga
heima. í deildinni er norræna
skyldunám, en áður fyrr var forn-
íslenska til sem valgrein í mörgum
öðrum háskólum. Kennarar voru
flestir í forn- og miðaldaensku,
sumir þó í þýsku, margir þeirra
áhugamenn miklir. Pví miður er
nú búið að fækka þeim að mun og
útlitið er heldur dapurt því að
þegar einhver áhugafullur kennari
sem hefur gerst sérfræðingur hættir
er það alls ekki víst að eftirmaður
hans verði valinn með hliðsjón af
hæfileikum hans á þessu sviði,
kennslan fellur þá niður með öllu
og verður ekki endurreist í bráð.
Stöðurnar í Cambridge og Oxford
eru tryggðar í bili — Norðurlanda-
máladeildin í Cambridge er þó
nýlega lögð niður — en Desmond
Slay til dæmis er nú hættur sem
prófessor í Aberystwyth og enginn
kominn í hans stað. Anthony
Faulkes, áreiðanlega sá traustasti
vísindamaður sem við eigum í
íslenskum fræðum yfirleitt, situr
einmanalega í Birmingham og það
eru fleiri svo staddir, í Liverpool,
Newcastle, Durham og víðar.
Ástandið er þó blómlegra í Dyflini
— David Evans kennir þar og
hefur ágætan stuðningsmann þar
sem Bo Almquist prófessor er —
og í Nottingham, með Christine
Fell prófessor og Judith Jesch. Hjá
þeim er áherslan á „interdisciplin-
ary studies", allra mest í þeim
greinum þar sem ensk og norræn
menning lentu saman á víkingöld
og miðöldum. Þá er enskudeildin í
Leeds. Par er frægt íslenskt bóka-
safn, keypt af Boga Melsteð um
1930 og haldið við síðan, ekki síst
af gjöfum frá íslenskum aðilum.
Þar eru þeir Rory McTurk og
Andrew Wawn, báðir mjög vel að
sér í nútímaíslensku og jafn áhuga-
fullir bæði á nútímabókmenntum
og sögu og á fornmenningunni.
Svo er það nú orðið algengt að
kennarar í norrænu fara til íslands
og læra eitthvað í málinú, þeim og
kennslu þeirra til þrifnaðar. Má
segja að það eina sem vantar í Leeds
sé kennsla í Norðurlandamálum og
þartilheyrileg bókasöfn. Hinsvegar
er það aðeins íslenskan sem vantar í
Edinborg, þó ekki alveg. Um langt
skeið var allt óskipulagt í Skot-
landi; kennslustöður í norsku í
Glasgow, í sænsku í Apardjóni, í
dönsku í Edinborg, og þar sat
Hermann Pálsson í mörg ár, mikils
metinn og prófessor að nafnbót,
sem íslenskukennari í ensku
málvísindadeildinni. En nú hafa
þeir tekið viturlegt ráð, lagt niður
hinar stöðurnar og stofnað samein-
aða deild í höfuðborginni, þar sem
hún ætti að hafa verið frá upphafi.
En síðan Hermann hætti er ekki
búið að stofna fullt embætti í
íslensku. Þangað mætti vcl fara
opinbert íslenskt fé og íslenskur
fræðimaður — hann þarf ekki að
vera nákvæmlega áþekkur Her-
manni. En um ástandið yfirleitt
finnst mér það vera svo að þótt
„Þarna eru vísindamenn, ungir og gamlir, sem kunna að skemmta sér.
SAGNIR 45