Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 57

Húsmæður og haftasamfélag
skammturinn gildi sínu þar til
skömmtun var aflétt um mitt ár
1950. Annar fatnaður heyrði undir
vefnaðarvöru og var skammtaður
sér.23 Eftir að skömmtunin hófst
var ástandið reyndar svo, að
margar verslanir höfðu á boð-
stólum fatnað, sér í lagi ytri fatnað
sem reyndist óseljanlegur vegna
þess að hann var ekki lengur í
tísku. Skömmtunin var ekki það
rífleg að fólk léti miðana fyrir t.d.
kápu eða frakka sem ekki var
lengur móðins, enda þótt ein-
hverjir hefðu þó að endingu neyðst
til þess, þar sem lítið framboð var á
nýjum ytri fatnaði.26 Katrín Thor-
oddsen vék að vefnaðarvöru-
skömmtuninni í þingræðu og sagði
að fólk hefði „ekki getað keypt efni
í klæðnað og vinnufatnað ...
heldur aðeins átt kost á vörunni
fullgerðri.“27 Undir þetta tóku hús-
mæður þær sem í blöðin skrifuðu.
Þær vildu bæði geta átt þess kost að
sauma sjálfar flíkur á sig og sína og
svo auðvitað gert við gamlar flíkur.
Ein þeirra segist varla getað sett bót
á fat lengur vegna skorts á efni og
tvinna en „hins vegar geti konur
fengið atvinnu á saumastofu við að
sauma tilbúnar flíkur sem seldar
eru fyrir offjár.“28 Eina svar hús-
mæðra við vöruskortinum var að
nýta vel allar gamlar flíkur, þess
vegna var líka nauðsynlegt að þær
fengju efni til þess. í þá daga tóku
flíkur fólks sífellt á sig breyttar
myndir; pils urðu buxur, skyrtu-
krögum var sprett af og þeim snúið
við þegar þeir fóru að slitna
o.s.frv.29
í gærmorgun var „bollaslagur" í
Hafnarstræti segir í Víkverja Morg-
unblaðsins: „Það hafði borist út að
von væri á leirtaui í Liverpool og
fjöldi bæjarbúa vaknaði um leið og
hænsnin til þess að fara í röð og
bíða eftir að verslunin opnaði.
Þetta er einhver sá fjölmennasti
„slagur“ sem sést hefur hér um
margra mánaða skeið.“30 í byrjun
árs 1949 var búsáhaldaskömmtunin
takmörkuð við vörur úr gleri og
leir, því önnur áhöld hafði reynst
erfitt að skammta s.s. þau sem íjöl-
skyldur nota í sameiningu.31
„Það virðist
útiiokað að
þessar hamst-
ursjúku konur
sjái að sér,
þrátt fyrir að
þær viti vel að
vegna óþarfa
kaupa þeirra,
færJjöldi barna
í þessu tilfelli
engar
botnsur ..."
Til kaupa á hreinlætisvörum
fékk hver einstaklingur fjcám
skömmtunarreiti fyrir hverja þrjá
mánuði og gilti hver þeirra fyrir
hálfu kílói af blautsápu eða tveimur
pökkum af þvottadufti eða einu
stykki af handsápu eða stangar-
sápu.32 Nokkuð skiptar skoðanir
voru um sápuskammtinn. í fyrir-
spurn um sápuskammtinn á
Alþingi fullyrti viðskiptaráðherra
að þær húsmæður sem hann hefði
haft samband við segðu skammt-
inn nægja og vel það.33 Barn-
rnargar húsmæður fullyrtu á hinn
bóginn að skammturinn nægði
ekki til þess að gæta fyllsta hrein-
lætis. Það ætlaði líka allt um koll að
keyra þegar það fréttist að halda
ætti sérstakar rútuferðir upp í
Haukadal til þess að láta sápu í
Geysi. Síðar var svo lesendum
dagblaða skýrt frá því að sú sápa
væri búin til úr lýsi og með öllu
óhæf til þvotta.34 Ekki er þess getið
sérstaklega í skýrslum að framboð
af hreinlætisvörum hafi verið í
ósamræmi við þá miða scm út voru
gefnir. Samt voru dæmi þess að
húsmæður fengju ekki þær hrein-
lætisvörur sem þær áttu rétt á. „Ég
er nýkomin neðan úr bæ, þar sem
ég þurfti að ganga búð úr búð í leit
að þvottadufti og sápu ..." skrifar
húsmóðir í Bæjarpóst Þjóðviljans:
„Ég er alveg slituppgefin eftir að
SUPEIl SUDS
(frb. Súper södds)
þvottaduftiA
lllýtur einróma lof
húsmœóranna.
Framleitt af:
COLGATE-PALMOLIVE-PEET CO
Einka-umboðsmenn:
H. Ólafsson & Bernhöft
REYKJAVÍK
SAGNIR 55