Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 41

Afbrot og sérstæð sakamál
altarinu og var að tóna pisdlinn.45 í
Þjóðólfi voru auk fyrrnefndra mála
trcttir af misþyrmingum, meið-
yrðamálum, sem mest voru milli
ritstjóra Þjóðólfs og ísafoldar og
nokkur þjófnaðarmál til viðbótar.
Þessi upptalning skýrir um margt
Qölgun birtra glæpafrétta og rennir
enn frekar stoðum undir það sem
fyrr var sagt, að það voru helst
afbrigðileg glæpamál sem þóttu
þess verð að setja á fréttasíður ísa-
foldar og Þjóðólfs.
Tilvísanir
1 Þjóðólfur 31. desember 1852.
2 Lovsamling for Island XX. bindi.
Kh. 1887, 233.
3 ísafold 18. júlí 1878.
4 ísafold 13. janúar 1879.
5 ísafold 22. nóvember 1877.
6 ísafold 26. júlí 1877.
7 Þjððólfur 16. júní 1896.
8 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera. Afbrot, refsingar
og íslenskt samfélag á síðari hluta 19.
aldar. Rv. 1991, 75. (Ritsafn sagn-
fræðistofnunar 28.)
9 ísafold 12. janúar 1876.
10 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Þvi
dæmist rétt að vera, 60.
11 Þjóðólfur 1851, 6.
12 Landsyfirréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873. VII.
bindi 1853-1857. Rv. 1951-1955,
157
13 ísafold 30. nóvember 1877 og
5. desember 1877.
14 ísafold 14. nóvember 1874.
15 Már Jónsson: Dulsmál á íslandi
1600-1920. Rv. 1985, 29 og 33.
16 Gísli Ágúst Gunnlausgsson: Því
dæmist rétt að vera, 13.
17 ísafold 18. febrúar 1876.
18 Þjskjs. Dómabók Bæjarréttar Reykja-
víkur 1813-1880. 84-89.
19 Þjskjs. Dómabók Landsyfrréttar
Samantekt
Könnun á efnistökum ísafoldar og
Þjóðólfs í afbrotamálum bendir til
að á fyrstu árum beggja blaðanna
var áhugi á dómabirdngum tals-
verður og obbi þeirra dóma er
komu fyrir Landsyfirrétt voru
birtir, nánast orðréttir. Á seinna
tímabilinu dró mjög úr dómabirt-
ingunum og eðli þeirra dóma sem
birtir voru, var allt annað en fyrr.
Fréttum af glæpamálum fjölgaði
mikið milli tímabila. Skýringa á
1870-1879. 169.
20 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera, 39 (neðanmáls-
grein nr. 32).
21 Þjóðólfur 26. ágúst 1854.
22 Áður en lengra er haldið er rétt að
leggja áherslu á að gengið er út frá
því að hórdómur sé afbrot þegar
fjallað er um barnsfaðernismál,
enda var hórdómur refsivert athæfi
á þeim tímabilum sem hér eru til
umfjöllunar.
23 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera, 28-29.
24 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873. X.
bindi 1868-1870. Rv. 1984, 70.
25 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málurn 1802-1873. X.
bindi, 70.
26 Landsyfirréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873.
X. bindi, 70-71.
27 Már Jónsson: „Konur fyrirgefa körl-
um hór.“ Ný saga 1. árg. (1987), 71.
28 Þjóðólfur 30. júlí 1868.
29 Þjóðólfur 30. júlí 1868.
30 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenskum málum 1802-1873.
X. bindi, 72.
31 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera, 48-50.
fjölguninni ber að leita í þeirri stað-
reynd að alvarlegir glæpir, glæpir
sem stungu í stúf, voru'mun fleiri á
seinna tímabilinu. Er þar án efa um
að kenna fombreytingu samfélags-
ins og breyttra viðhorfa samfélags-
þegnanna. En það voru afbrigði-
legir glæpir, þeir sem voru sjald-
gæfir og helst misbuðu siðferðis-
kennd alþýðunnar, sem komust í
sviðljós fréttanna. í því sambandi
má nefna glæpi eins og morð,
dulsmál og nauðganir.
32 Marja Taussi Sjöberg: Brott och straff
í Vasternorrland 1861-1890. Umeá
1981, 66-67.
33 Árbók Reykjavíkurbæjar 1941. Björn
Björnsson, Rv. 1941, 2.
34 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera, 25-26.
35 ísafold 23. september 1893.
36 Gísli Ágúst Gunnlaugsson: Því
dæmist rétt að vera, 62.
37 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873. VI.
bindi 1845-1850. Rv. 1946-1950,
100-103.
38 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873.
VI. bindi, 211-216.
39 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873.
VI. bindi, 211-216.
40 Landsyfrréttar og hæstaréttardómar í
íslenzkum málum 1802-1873.
VI. bindi, 406-407.
41 Þjóðólfur 14. október 1898, 190: 21.
október 1898, 194: 28. október
1898, 198 og 2. júní 1899, 103.
42 ísafold 18. febrúar 1893 og 22. feb-
rúar 1893.
43 ísafold 27. janúar 1892.
44 ísafold 29. júní 1892.
45 ísafold 9. maí 1891.
SAGNIR 39