Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 77

Sagnir - 01.05.1991, Blaðsíða 77
Frumskógar samtímans nýju heimildaflokkum. Þeir þurfa að takast á við þá, greina heimild- irnar, túlka þær og meta, og læra að vinna með þær og með þeim. Með víxlverkan ritaðs máls og annars konar heimilda fæst fyllri mynd af liðinni tíð og undirstöður rannsókna verða traustari. Tómt mál er hins vegar að tala um notkun þessara nýju heimilda ef þær eru ekki aðgengilcgar eða fræðimenn vita ekki hvar þær er að finna. I þessum efnum er við ærinn vanda að etja því aðgangur að þeim er engan veginn greiður. Utvarp og sjónvarp eiga t.d. stór segul- banda- og myndasöfn en fyrir utanaðkomandi er almenn aðstaða til rannsókna afar takmörkuð. Og þó færi gefist á að nota þessi heim- ildasöfn er ekki þar með sagt að það finnist sem leitað er að, því margt hefur glatast í tímans rás. Á sumum sviðum er raunar hvergi hægt að ganga að einstökum heim- ildaflokkum í heild, t.d. íslenskum hljómplötum eða kvikmyndum. Á síðustu árum hefur verið reynt að bæta nokkuð úr þessum vankönt- um, t.d. eru nokkur ár síðan hljómplötur voru gerðar skila- skyldar á Landsbókasafn og Kvik- myndasafn íslands hefur lagt sig eftir innlendum myndum. En margt eldra efni er enn afar erfitt að nálgast. Oft virðist mun auðveld- ara að komast yfir erlent efni af þessum toga en innlent. Svipaður vandi snýr að þeim sem vilja nálg- ast ljósmyndir frá síðustu áratug- um. Ljósmyndasöfn eru fá og meiri áhersla virðist hafa verið lögð á skráningu og tímasetningu á myndum sem taka til tímans fyrir 1940 en eftir. Af þeim sökum er oft tímafrekt og erfitt að leita að ljós- myndum frá síðustu áratugum. Að ljósmyndasöfnum frátöldum er helst hægt að reyna við dagblöð og einkasöfn en þar er við ramman reip að draga því miklu virðist hafa verið fargað og einkasöfnin eru oft óaðgengileg og dreifð út um víðan völl svo örðugt er að öðlast heild- aryfirsýn. Hætt er því við að sagn- fræðingar missi sjónar af mikil- vægum heimildum samtímasög- unnar á þessu sviði sökum þess hve erfitt er að nálgast þær. Fáeinar spurningar að lokum Af ofanskráðu má ljóst vera að fjöl- mörg vandamál verða á vegi þeirra í bíóhúsum hefur fólk kynnst nýrri veröld með hjálp kvikmyndanna og þau hafa verið mikilvœg í skemmt- analífmu. í sam- tímasögurann- sóknum má m.a. tengja kvikmyndir við leit fólks að fyrirmyndum þegar íslenskt þjóðfélag var að taka rót- tækum breytingum í átt til borgarsam- félags. sem stunda rannsóknir í samtíma- sögu. Og þó er aðeins fátt eitt talið. Þegar heimildir samtímasögunnar eru hugleiddar má velta upp ýmsum spurningum sem snerta þessa hlið sagnfræðirannsókna og spegla vandkvæðin sem við er að eiga. Hvaða áhrif hafa t.d. tímatak- markanir þrjátíu ára reglunnar á rannsóknir í samtímasögu? Skortir ekki heimildir um fjölmörg svið mannlífsins þrátt fyrir þetta ofur- magn heimilda? Hvar setur heim- ildafæðin helst skorður? Hvers eðlis eru þær heimildir sem margir styðjast við, t.d. dagblöð? Eru þau traust eða skekkja þau þá mynd sem sagnfræðingurinn leitast við að draga upp? Skipta munnlegar heim- ildir miklu máli þegar samtíma- sagan er annars vegar? Hvað ber helst að varast þegar þær eru not- aðar og hvernig má nýta þær á árangursríkan hátt? Stýrir skráning heimilda á skjalasöfnum að ein- hverju leyti því hvað menn ákveða að taka fyrir? Hvaða áhrif hefur ný tækni, t.d. síminn, pappírslausa skrifstofan, tölvupóstur og tölvu- tímarit? Hvernig nýtist úrvinnsla á gögnum frá síðari árum sagn- fræðingum, t.d. tölfræðiheimildir ýmis konar á vegum hins opinbera? Er ekki margt að varast þegar þær eru notaðar? Auðveldar það rann- sóknir að sá sem stundar samtíma- sögu getur oft á tíðum nánast „gengið inn í söguna", gert kann- anir á vettvangi? Skiptir aldur sagnfræðingsins meira máli í sam- tímasögurannsóknum en þeirra sem kanna eldri tíð? Hvaða áhrif hefur skortur á grunnrannsóknum í samtímasögu á stöðu sagnfræðinga sem við hana fást? Verður hver og einn að byrja á því að smíða almennan ramma og fella síðan viðfangsefnið inn í hann? Hvaða áhrif hefur nálægð atburða í tíma og rúmi yfirleitt á rannsóknir í samtímasögu og mat á þeim heim- ildum sem til álita koma? Ekki verður reynt að svara þessurn spurningum hér, en þær látnar les- endum eftir til umhugsunar. SAGNIR 75
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.